Türev ürün kullanımının bankaların faiz oranı, döviz kuru ve operasyonel riskine etkisi: Türk bankacılık sektöründe bir uygulama

Abstract

Küreselleşme, her boyutta olduğu gibi, dünya finans sektöründe de çeşitliliğe yol açmıştır. Bir yanda yeni finansal ürünler ve uluslararası yatırımcılar, diğer yanda büyüyen sanayiler ve dünya ticareti, piyasaların karşılıklı etkileşimini derinleştirmiştir. Kurulan hassas dengeler üzerinde, risk yönetimi en önemli unsurlardan biri haline gelmiştir. Finansal piyasaların en önemli oyuncularından olan bankalar için de risk yönetimi en önemli konuların başında gelmektedir. Bu anlamda bankaların maruz kalabileceği risklere karşılık bir takım önlemler alması zorunluluğu doğmuştur.1970'li yılların başlarında Bretton Woods Sistemi'nin terk edilmesi ile özellikle Bankacılık Sektörü için döviz kuru riski ile faiz oranı riski ortaya çıkmıştır. Basel Uzlaşılarının ortaya koyduğu bir diğer risk türü de operasyonel risktir. Bankaların artan risklere karşın alabileceği önlemlerin başında türev ürünler gelmektedir. Bu anlamda türev ürün kullanımı ile bankalar risk yönetim uygulamaları arasındaki ilişki çalışmanın ana hipotezini oluşturmaktadır. Bu ilişkinin ortaya konulabilmesi için çalışmanın konusu olan faiz oranı riski, döviz kuru riski ile operasyonel riski temsil ettiği düşünülen değişkenler üzerine birtakım bağımsız değişkenlerin etkisi analiz edilmiştir. Operasyonel riskin Türk Bankacılık Sektöründe 2007 yılı itibariyle hesaplanmaya başlanması nedeniyle 2007-2012 zaman aralığı seçilmiştir. Türk Bankalar Birliği'ne üye olan 45 bankanın seçilmiş mali tablo kalemleri ve rasyoları çalışmanın veri setini oluşturmuştur. Bağımlı değişkenler üzerindeki ilişkinin ortaya konulabilmesi amacıyla çalışmada Panel Regresyon kullanılmıştır. Sonuçlara göre her bir risk türü için anlamlı sonuçlar ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler : Türev Ürünler, Faiz Oranı Riski, Döviz Kuru Riski, Operasyonel Risk

Globalization has led diversity in the world finance industry. New financial products, international investors, the growing financial market and world trade have all together made the markets mutually interactive. Established on delicate balances, risk management has become one of the most important elements. As one of the most important components in financial markets, banks take the issue of risk management very seriously. Therefore, it became obligatory for the banks to take serious precautions to manage the risks that they can face with. In the early 1970s, with the abandonment of the Bretton Woods system, foreign currency risk and interest rate risk became apparent in the market especially for the banks . Another risk revealed by the Basel is the operational risk.The most effective weapon for the banks to manage increasing risks is the financial derivatives. Therefore the relation between the financial derivatives and the risk management at the banks stands as the main part of our hypotheses. To identify this relation, the effect of some sort of independent variables on the variables representing the interest rate risk, exchange rate risk and operational risk have been analyzed. Since the operational risk has been calculated since 2007 in Turkish Banking Industry, 2007-2012 has been chosen as the period of analysis. The financial statements and the ratios of 45 banks that are members of the Association of Turkish Banks have been selected as the data in this study. Panel regression has been used for the analysis. Based on the results, each type of risk is found statistically significant.Keywords: Derivatives, Interest Rate Risk, Exchange Rate Risk, OperationalRisk