Yükselen donörler arasında Türkiye: Karşılaştırmalı bir analiz

Abstract

Bu tezin amacı günümüzde önemli inceleme alanlarından olan kalkınma yardımlarının kavramsal boyutlarını ortaya koyarak yükselen donörler adı verilen ve örneklem için seçilen dokuz ülkenin karşılaştırmasını yapıp Türkiye'nin bu donörler arasında nasıl konumlandığını saptamaktır. Yükselen donörler ve geleneksel donörler tartışması çalışmanın ortaya çıkış noktasını oluşturmaktadır ve buradan hareketle yükselen donörler üzerine yoğunlaşılmıştır. Bu grupta bulunan ülkelere atfedilen özellikler örneklemin her bir üyesi için analiz edilmiştir. Analizlerden elde edilen veriler ile birlikte atfedilen özelliklerin çoğunlukla örneklemdeki ülkelerde uyuşmadığı saptanmıştır. Bununla birlikte ülkeler çoğunlukla farklı duruşlar sergilemektedirler. Çalışmada elde edilen veriler ışığında Türkiye'nin bütün benzerlikleri ve farklılıkları ile iki gruba da tam anlamıyla dahil olamadığı tespit edilmiştir. Türkiye'nin izlediği politikalar iki gruptan da bağımsız özellikler sergilemektedir. Türk kalkınma yardımlarının en önemli özelliklerinden biri yardım yapma sürecinin talep ile başlamasıdır. Örneklem ülkelerden farklı olarak Türkiye, sosyal ve kültürel miraslara sahip çıkmaya yönelik çalışmalar yapmaktadır. Türkiye'yi yükselen donörlere yakın tutan en belirgin özellik ise Güney- Güney İşbirliğinin bir parçası olmak ile de yakından ilgilenmesidir. Yardımların bağlayıcılığı konusunda Türkiye sıkı politikalar uygulamamaktadır; aksine verdiği yardımların çoğu insani yardımlardan oluşmaktadır. Çoğu geleneksel donör bağlayıcılığı azaltmak için çabalarken Türkiye bunu zaten başarmıştır. Bu bakımdan da geleneksel donörlerle aynı çabanın içerisindedir. Elde edilen verilerden de anlaşılacağı üzere kendine özgü bir yardım anlayışı benimseyen Türkiye günümüzde kalkınma yardımları konusunda olumlu adımlar attığı bir süreç içerisindedir.

The aim of this thesis is to state where Turkey stands amongst eight other emerging donor countries by centering the conceptual extent of development aid which has high importance in academic research. The controversion between emerging donors and traditional donors is the starting point of this study. Starting from this, this study sticks to emerging donors in special. All the features attributed to emerging donors in frame of the systematic of this study have been analyzed. The data acquired from analysis and the features attributed to emerging donors are mostly not harmonised. Besides, emerging donors have different policies about general features, motivations of aid and the way how they deal with the process which includes also the process after aid is given. In the light of data in the research, Turkey is included in neither emerging donors nor traditional donors. However Turkey adopts an attitude which is different than both groups. The most significant feature is the starting point of aiding process. Turkey starts with the demands from needy countries. Differently from sample countries, Turkey has aid programs about conserving cultural, historical and social heritages. The most apparent feature which includes Turkey in emerging donor group is tendency to be a part of South-South Cooperation. On the other hand Turkey has not strict policies about tying aid. Since most part of aid given by Turkey is humanitarian aid, Turkey is in one step ahead of traditional donor in this sense. Because traditional donors have an effort to decline the proportion of tied aid. As it is seen on the data acquired from this thesis, Turkey is in a process in which it takes favourable steps in the field of development aid.