Kırım Tatar şairi Şakir Selim`in şiirleri: Metin - aktarma - inceleme

Abstract

Bu çalışma 20. Yüzyıl Kırım Tatar Edebiyatı'nın önde gelen şahsiyetlerinden biri olan gazeteci, mütercim, Kırım Tatar Millî Hareketi'nin aktivisti ve şair Şakir Selim'in hayatı, eserleri ve faaliyetleri hakkındadır. Çalışmamızda Kırım Tatar Tarihi ve Edebiyatı ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmamızın esas konusunu teşkil eden Şakir Selim'in şiirleri incelenmeden önce şairin hayatı ve yaşadığı dönemi içeren bilgiler verilmiştir. Şairin kaleme aldığı şiir kitapları hakkında açıklamalar yapılmış ve şairin Kırım Tatar Edebiyatı'ndaki yeri hususu değerlendirilmeye çalışılmıştır. Tezimizin ana malzemesini oluşturan şairin `Aqbardaq (1974)`, `Duyğularım (1979)`, `Sevgi Alevi (1982)`, `Uyavuv (1986)`, `Yellerini Dinle (1990)` ve `Tüşünce (1996)` ve `Qırımname I (2006), `Qırımname-Tamçılar II (2008)'` adlı kitaplarındaki toplam 347 şiiri, kiril harflerinden lâtin harflerine çevrilmiş ve Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Şairin şiirleri, nazım birimleri, nazım şekilleri, ölçü ve kafiye düzeni bakımından tasnif edilmiş ve incelenmiştir. Şiirler muhteva bakımından değerlendirilmiş, şairin hayatı ve şiirlerin yazıldığı yerler göz önüne alınarak iki döneme ayrılıp konularına göre incelenmiş, gerekli açıklamalar yapılmıştır. Dil ve üslûp bölümünde şairin şiirlerinde kullandığı kelimelerin miktarı, türü tespit edilmeye çalışılmış, şiirlerindeki söz sanatları örneklendirilmiştir. Kırım Tatar Edebiyatı'nın Sürgünlük ve Vatan Kırım'a Avdet Dönemi'nin önemli şahsiyetlerinden biri olan Şakir Selim'in hayatının ve şiirlerinin incelenmeye çalışıldığı tezimizin, sonuç bölümünde tezimizden elde ettiğimiz veriler sırasıyla açıklanmıştır. Tezin sonunda şairin şiir kitaplarındaki şiirlerin nazım biçimleri, nazım birimleri, ölçüsü ve muhtevası ile ilgili bilgiler tablo hâlinde gösterilmeye çalışılmıştır.

This dissertation is an exploration of the life, poetry and activism of Şakir Selim who is a journalist, interpreter, an activist of the Crimean Tatar national movement and a poet. The study also includes a general overview of Crimean Tatar History and Literature. Firstly, Şakir Selim's life and the conditions of his period have been studied. His poems which are the main focus of this study constitute the next part. His poetry books and poems have been examined one by one to conclude with his role in Crimean Tatar Literature. 347 poems which are published in the books `Aqbardaq (1974)`, `Duyğularım (1979)`, `Sevgi Alevi (1982)`, `Uyavuv (1986)`, `Yellerini Dinle (1990)`, `Tüşünce (1996)`, `Qırımname I (2006) and `Qırımname-Tamçılar II (2008)` have been transcripted into Latin script, classified and examined in terms of poetry forms and content. While studying on the content a classification has been made based on the two main periods(Soviet and post-Soviet). While analyzing the poems in terms of vocabulary and forms, a statistical analysis of the word frequencies has been performed. In the conclusion part, the evaluations based on the content and form have been used to come up with Şakir Selim's role in Crimean Tatar Literature. Finally, tables related to his poems have been provided to complete the conclusion.