Aşağı Salat Höyüğü Yeni Asur Dönemi yerleşimi

Abstract

Asur İmparatorluğu'nun Orta Asur Dönemi'nin bitişinin ardından, Yukarı Dicle Bölgesi'ne olan ilgisi özellikle Yeni Asur Dönemi (M.Ö.10.yy-7.yy.) ile birlikte giderek artmış ve bölgenin gerek coğrafi konumumdan gerekse ekonomik avantajlarından yararlanmak adına söz konusu bölgede kalıcı bir hâkimiyet amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Yukarı Dicle Bölgesi'ndeki mevcut yerleşmelere yeni yerleşimler eklenmiş, farklı bölgelerden nüfus aktarımları gerçekleştirilmiş ve büyük merkezlerin çevresinde ekonomileri daha çok tarıma dayalı köy yerleşmeleri kurulmuştur. Dicle Nehri'nin kuzeyinde, nehrin geçilmeye en uygun olduğu alanda bulunan Aşağı Salat Höyüğü ise Yeni Asur Dönemi'nde Dicle Nehri boyunca kurulan çok sayıda köy tipi tarım yerleşmelerinden biridir. Ilısu Barajı Kurtarma Kazıları kapsamında, höyükte 2000-2002 ve 2009-2010 yıllarında yapılan çalışmalarda ele geçen arkeolojik verilerin değerlendirilmesi (Mimari, Mezarlar, Küçük Buluntular ve Çanak Çömlek) tez çalışmasının temelini oluşturmaktadır. Bu çalışma kapsamında, Aşağı Salat yerleşmesinin Yeni Asur Dönemi'nde bölgede uygulanan yayılım politikası ve örgütlenme biçiminden ne derece etkilendiği, bu süreçteki rolü ve bölgedeki Asur etkisinin materyal kültüre yansımaları, Asur çekirdek bölgesi ve Yukarı Dicle Bölgesi'ndeki diğer Yeni Asur yerleşmelerinde ele geçen veriler ile karşılaştırılarak değerlendirilmeye çalışılmıştır.

After the Middle Assyrian Period, the interest of Assyrian Empire to the Upper Tigris Region especially increased gradually from the Neo Assyrian Period (10th-7th century BC), and a continuous domination was aimed in this region on the behalf of enjoying from both the economic advantages and geographical location of it. According to this object, new settlements were added to the present ones in the Upper Tigris region; new population movements occurred from various regions; and new villages economically based upon mostly agricultural activities were established around the main centers in this region. In the north of Tigris River, Aşağı Salat Höyük, a location that is most suitable point to across the river, is one of the settlements in the type of village along the Tigris River in Neo Assyrian Period. Within the scope of rescue excavations of Ilısu dam, the treatment of archeological artifacts (architectural remains, graves, small finds and potteries), which were unearthed in this area in 2000-2002 and 2009-2010, forms the basis of this dissertation. In this context, it is aimed to lighten some points, as what extent Aşağı Salat settlement was affected by the expansion policy and the type of organization of Neo Assyrian Kingdom; its role in this process and the reflections of Assyrian effects in this region on the material culture, by comparing the evidence from the new settlements of Neo Assyrian Kingdom and the Assyrian core territory.