Türk şiirinde II. Abdülhamit

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun otuz dördüncü padişahı olan Sultan II. Abdülhamit 33 yıl tahtta kalmıştır. Devletin en zorlu yıllarında yönetimde olan II. Abdülhamit, hem iç hem dış problemlerle çevrili bir bunalım halkasının tam ortasında otoritesini kaybetmemek ve kendi öngörülerine dayanarak devletin menfaatlerini gözetmek adına mücadele etmiştir. Bu mücadele sürecinde ise büyük bir kesim tarafından baskıcı bir padişah olarak anılmıştır. Bu süreçte yaşanan pek çok olay, II. Abdülhamit Dönemi'ni hem romanlara hem de şiirlere konu edilmiştir. Bu dönemde kendilerini hürriyet taraftarları olarak nitelendiren gruplarca II. Abdülhamit, hürriyetin önünde güçlü bir set olarak görülmüş; böylelikle o, bu grupların yenmesi gereken yegâne bir düşman olarak algılanmıştır. Bu doğrultuda hürriyete olan inancı pekiştirmek ve tepkilerini ortaya koymak adına, özellikle bu görüşün en hararetli savunucularından olan Jön Türkler ile padişahın aleyhinde düşünen münferit kimseler tarafından onu ve `istibdat` olarak adlandırdıkları dönemi eleştiren içinde kimi zaman kendisine hakarete varan ifadeler dahi barındıran şiirler yazılmıştır. Padişah doğduğunda, tahta çıktığında veya askerî bir zafer elde ettiği zaman yazılanları saymazsak yaşadığı dönemde II. Abdülhamit'in lehinde konuşabilen ya da şiir yazabilen hemen hemen kimse yok gibidir. II. Abdülhamit'in ardından İttihat ve Terakki yönetime geçince yaşanan kaousun bitmediğine şahit olan aydınlar ve halk, tek kabahatin II. Abdülhamit'in kişiliğinde veya yönetiminde olmadığını düşünmeye başlamışlardır. Bu düşünceyle II. Abdülhamit'ten özür dileyen, onun idaresini ve şahsiyetini öven kişilerin şiirlerine rastlamak mümkündür. Çalışmamızın amacı II. Abdülhamit'i, onun dönemini öven ve yeren şiirleri bir araya toplamaktır. Edebiyatın özellikle de şiirin toplumdan ve siyasetten uzak kalamayacağını gösteren örnekleri sıralaması ve bir `II. Abdülhamit Antolojisi` özelliği taşıması dolayısıyla çalışmamızın faydalı olacağına inanmaktayız.

Abdulhamid II, who was 34th padishah of Ottoman Empire, ruled the state for 33 years. He led the empire during most critical times of the Empire which surrounded by both domestic and foreign issues, and he had striven to preserve his authority and to protect the empire's rights according to his judgment. Within this struggle, he denominated tyrant by a major part of the community. Many incidents within this period, mentioned Era of Abdulhamid II to both novels and poems. He had treated like an enemy by some fractions who named themselves as freedom supporters, and they had regarded him as the biggest obstruction in front of the freedom. With these considerations Young Turks, especially one of the most vigorous advocates of these ideas, and some independent authors that against the Padishah, had written poems that including many words could be considered insulting to the Padishah and severe criticism of the government and the era which they named as `Tyranny.` Except for poems that were written when the Padishah born, came to the throne or became victorious, it's hard to find someone who wrote or spoke positively about the Abdulhamid II. When the Padishah disenthroned and `Committee of Union and Progress` came into power, community and intellectuals realised that chaos doesn't end. So they started to think that Abdulhamid II not only responsible for the bad situation of the Empire. As far as we know some apologising poets complimented him on his polity or his personality in their poems on that point. Purpose of our work is to compile both praising and satirical poems about Abdulhamid II and his era. We believe that this study will be very beneficial because this work sorts out the poems which exemplifies literature, especially poems and political - social situations should not be considered separately and have the feature of an Anthology of Abdulhamid II.