Gelişmekte olan ülkelerin borsa endekslerinin kaotik yapısının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada önde gelen gelişmekte olan ülkelerden Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Türkiye (BRICT) borsa endeksi getirilerindeki kaotik dinamiklerin varlığı araştırılmıştır. Bu amaçla 1997-2016 dönemleri arasında BRICT ülkeleri borsa endeksi günlük kapanış fiyat getirilerinden oluşan veri seti doğrusal olmama ve kaos testleri uygulanarak incelenmiştir. Öncelikle, BDS ve Hinich Bispectrum testi kullanılarak endeks getirilerindeki doğrusal olmama test edilmiş ve doğrusal olmayan yapının varlığına yönelik kanıt elde edilmiştir. Daha sonra, korelasyon boyutu analizi ve en büyük Lyapunov üsteli testi kullanılarak endeks getirilerinin başlangıç durumlarına hassas bağlılık özelliği gösterdikleri görülmüştür. Devamında endekslerin fraktal yapıya sahip olup olmadığı dönüştürülmüş genişlik analizi, modifiye edilmiş Geweke Porter-Hudak testi ve fraktal boyut analizi olan kutu sayım yöntemi ile analiz edilmiştir. Bu testler sonucu fraktal yapının varlığı tespit edilmiştir. Son olarak analizlere küresel finans piyasalarını etkileyen ABD borsa endeksi dahil edilmiştir ve analizler tekrarlanmıştır. Bulguların önceki sonuçlarla tutarlı olduğu görülmüştür. Tüm bulgular bir arada değerlendirildiğinde BRICT ülkeleri borsa endeksleri günlük getirilerinin doğrusal olmama ve kaotik dinamikler tarafından karakterize edildiği belirlenmiştir. Bu nedenle etkin piyasa hipotezi (EPH)'nin geçerli olmadığı tespit edilmiştir. Ancak, kaos teorisinden hareketle, EPH'ne alternatif olarak, oluşturulan fraktal piyasa hipotezinin sağlandığı görülmüştür. Çalışmadaki tüm ampirik bulgular getiri serileri için kısa dönemde seanslık ya da günlük öngörü yapılabileceğini, fakat uzun dönemli öngörü yapmanın zor olduğu sonucuna işaret etmektedir.

This study investigates the existence of a chaotic structure in the leading emerging economies Brazil, Russia, India, China and Turkey (BRICT) stock market index. For this aim, we examined daily prices on BRICT stock market indices for the period of 1997-2016. First, we tested nonlinearity of the return series with the BDS and Hinich Bispectrum tests and found the evidence of nonlinear structure. Then, we employed the correlation dimension analysis and the largest Lyapunov exponent test and concluded that daily returns are sensitive to initial conditions. After that, we demonstrated the fractal structure of the indices by using the rescaled range analysis, the Geweke Porter-Hudak test and the box counting method. Based on these findings, we concluded that daily returns of BRICT indices characterized by nonlinearity and chaotic dynamics. Lastly, we introduced USA stock market index that affects global stock markets into our analyses and repeated the analysis. The new findings were consistent with the previous results. Thus, depending on our findings we claim that the efficient market hypothesis (EMH) is not valid. On the contrary, our study provides evidence in favour of the fractal market hypothesis which is established by the chaos theory as an alternative to the EMH. Hence, future researchers can make short-term or daily forecasts rather than long-term forecasts.