İkdâm`da edebî ve fikrî faaliyet (1915-1917)

Abstract

İkdâm Gazetesi II. Abdülhâmid döneminde, 1 Muharrem. 1312 / 23 Haziran 1310 / 5 Temmuz 1894 yılında yayın hayatına başlar ve Yeni İkdâm, İktihâm, Sabah Postası ve en sonunda yine İkdâm adıyla 1928'e kadar devam eder. Çalışmamıza konu olan yıllar ise 1915-1917 yılları arasını ihtivâ etmektedir. Bu dönem Birinci Dünya Savaşı'nın birinci sene-i devriyesine denk düşer. İkdâm Gazetesi bu yıllar arasında Türk Matbûat hayatında önemli bir yere sahiptir. Zirâ Birinci Dünya Savaşı'nın en ateşli olduğu zamanlarda halkı aydınlatma konusunda ciddi makaleler neşr ederek, bu mücadeleye destek olma görevini kendine şiâr edinmiş bir gazetedir. Türk matbûat hayatının genel hatları ile anlatıldığı `Giriş` kısmından sonra çalışmamız üç ana bölüme ayrılmıştır. `İkdâm'ın Sergüzeşti` adını verdiğimiz birinci bölümde gazetenin yayınlanma serüveni, kimlik bilgileri ve mizanpaj özellikleriyle beraber yayın ilkesi ve yayın politikası, dönemin edebî, san'atsal, kültürel ve fikrî hayatı hakkında malûmat verilmiştir. `Kadem Kadem İkdâm` başlıklı ikinci bölümde ise adım adım İkdâm'da yer alan yazıların tahlîli fihristi araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Bu kısım uluslararası temâyüllere uygun olarak, yazar soyadı, adı, yazının adı, numarası, tarihi ve sayfa numarası şeklinde yapılmıştır. `Geçmiş Zaman O'dur Ki `Seçilmiş Metinler` başlığını taşıyan üçüncü ve son bölümdür. Bu bölümde İkdâm'da neşr edilmiş olan edebî, fikrî, san'at, kültürel, eğitim ve sosyal hayatını yansıtan yazılar konu başlıklarına göre yirmi dört başlık altında tasnif edilmiştir. Seçilen metinler ise kendi konu başlıklarına göre alfabetik sıra düzeninde verilmiştir. Bu bölümlerden sonra `Sonuç, Kaynakça ve Dizin` kısımları ile çalışma nihâyete erdirilmiştir.

The İkdâm newspaper first appears during the reign of Aldülhamid II on Muharrem 1, 1312/June 23 1310/ July 5 1894 and continues to be published under various titles like Yeni İkdâm, İktihâm, Sabah Postası and finally once again İkdâm. The study tackles the issues published between 1915 and 1917. This period corresponds to the first year of First World War. The İkdâm newspaper occupies an important position within the world of press during these years because at this time, when the First World War was raging, by publishing serious articles focused on illuminating people it aimed at supporting the war effort. Following the `Introduction` part in which the Turkish press world is discussed in general terms, the study falls into three chapters. In the first chapter entitled `the Adventure of İkdâm`, the publication episode of the newspaper, its credentials and layout features, also its publishing principle, the literary, artistic, cultural and intellectual climate of the time are presented. In the second chapter entitled `Kadem Kadem İkdâm`, the annotated index of writings published in `İkdâm` are made to available to researchers step by step. This chapter is organized in accord with international standards in the form of surname and name of writer, title of writing, its number, date and page numbers. The third and last chapter is entitled `Geçmiş Zaman O'dur Ki `Seçilmiş Metinler`. In this chapter, the literary, intellectual, artistic, cultural, educational and social writings published in İkdâm are classified under twenty four titles. The selected texts are given according to topic title in alphabetic order. Following this chapter, `Conclusion, References, the Index` comes and the research ends.