Hititlerde kentsel yapı: Hattuša, Sapinuva, Sarišša, Tapikka ve Alacahöyük

Abstract

Hititler, M.Ö.II. bin yılda Anadolu'da siyasi, dini ve kültürel yapılarını yansıtan kentler kurmuştur. Bu kentlerden Hattuša, Šapinuva, Šarišša, Tapikka ve Alacahöyük yerleşimlerinde kent unsurlarını yansıtan yapılar ortaya çıkarılmıştır. Arkeolojik ve filolojik belgelerin sunduğu veriler, bu kentlerdeki yapılar ve kurumlara sahip toplumsal örgütlenmenin değerlendirilmesine ve Hititlerin `kent olgusu` nun tespitine imkan tanımaktadır. Hitit krallarının yerleşim politikası çerçevesinde inşa ettirdikleri bu kentler belirli bir kimliğe sahiptir. Hititlerin başkenti Hattuša, bütün kentlerin her açıdan bağlı olduğu ana merkezdir. Diğer kentler ise kralın görevlendirdiği kent görevlileri tarafından idare edilen birimlerdir. Şüphesiz ki kralın denetim ve buyruklarıyla yönetilen bu kentlerde, asayiş ve düzenin sağlanması ülkenin bütünlüğü ve beraberliği için önemlidir. Çalışmamızın amacı; `Hititlerin Kent Olgusunu`, Yerleşim Politikasını`, `Kentlerin Kuruluş ve Gelişimini`, `Kent Kimliğini`, `Kent Güvenliğini`, `Kent Görevlilerini` değerlendirmektir. Hitit kentlerinde bulunan mimari yapıların ortak ve farklı yönlerinin tespiti, bu çalışmanın özgünlüğü açısından önemlidir.

The Hittites founded ancient towns reflecting political, religious and cultural structures in Anatolia in 2nd millennium BC. Accordingly, the urban structures were also unearthed in Ḫattuša, Šapinuwa, Šarišša, Tapikka and Alacahöyük among these ancient Anatolian towns. The evidence from the archeological and philological contexts allow us to estimate the social organizations that have urban structures and foundations in these towns, and to identify the `urban fact` of Hittites. The towns which were built within the framework of a specific settlement policy by Hittite kings have a certain identity. Hattuša, the capital of Hittite Kingdom, was a main center that entire towns were attached to in every respect. Other towns were administrative units that were ruled by urban officers under orders of Hittite Great kings. Providing the public security and the social order in these towns which were certainly ruled under the control and orders of Hittite kings was important for the unity and the integrity of Hittite Kingdom. The aim of our study is to assert some urban aspects of Hittite Kingdom such as the `urban fact` of Hittite people, the `settlement policy`, the `foundation of ancient towns and their development`, the `urban identity`, the `urban security` and the `urban officers`. For the genuineness of our study, it is important to identify the common and different features of architectural structures in Hittite towns.