Arkitekt Dergisi (1931-1980)`nde yer alan yazıların sanat tarihi açısından değerlendirilmesi

Abstract

Cumhuriyetin ilanından sonra başlatılan çağdaşlaşma hareketinin mimari alanındaki temsilcisi olan Arkitekt, uzun süre bu konu üzerine yayımlanan tek dergi olmuştur. Arkitekt içerisinde Türk sanat tarihi ve Türk mimarisi üzerine birçok yazı kaleme alınmış, ilk defa yayımlanan birçok tarihi belge ve bazı eski Türk eserlerinin plan ve rölövelerine yer verilmiştir. Dergide mimarlık ve sanat tarihi konularının yanında resim, heykel, fotoğrafçılık, arkeoloji ve süsleme sanatları gibi pek çok farklı konuda yazılar yer almış ve Türk mimarlarının yabancı mimarlar karşısında savunulması gibi dönemin temel sorunları tartışmaya açılmıştır. Sanata bu çok yönlü yaklaşım Arkitekt'e bir güzel sanatlar dergisi olma özelliği kazandırarak, Türk kültür tarihi içerisinde özel bir yer edinmesini sağlamıştır. Hazırlamış olduğumuz `Arkitekt dergisi (1931-1980)'nde Yer Alan Yazıların Sanat Tarihi Açısından Değerlendirilmesi` başlıklı yüksek lisans tezi, Arkitekt dergisinin aynı zamanda kurucusu da olan Mimar Zeki Sayar yönetiminde çıkarılan, 1931-1980 yılları arasında yayımlanmış 380 sayısıyla sınırlandırılmıştır. Derginin 50 yıllık yayım hayatını kapsayan bu 380 sayı içerisinde sanat tarihiyle alakalı yayımlanmış 300'ün üzerinde makale araştırma kapsamına alınmıştır. Bahsi geçen makaleler içeriklerine göre mimari, arkeoloji, resim, heykel, geleneksel Türk süsleme sanatları, Türk sanatı ve tarihine yönelik yazılar, sanat felsefesi ve sosyolojisiyle ilgili makaleler ve Batı sanatının değerlendirildiği makaleler başlıkları altında sınıflandırılmıştır. Her bir başlıkta örnek olarak en az üç makale incelenmiştir. İnceleme içerisine dahil edilmeyen makalelerin yalnızca künye bilgileri paylaşılmıştır. Bu sınırlandırmalar doğrultusunda dergi yayın süreci ve içeriği dahilinde incelenmiş, sanat tarihi anabilim dalı kapsamında değerlendirilmiştir.

Arkitekt, the representative of the modernization movement, which was initiated after the proclamation of the Republic, has been the only magazine published on this subject for a long time. In Arkitekt, many articles on Turkish art history and Turkish architecture were written, many historical documents and plans and surveys of some old Turkish orks were included. In addition to the topics of architecture and art history, the magazine included articles on various subjects such as painting, sculpture, photography, archeology and decorative arts, and the main problems of the period such as the defense of Turkish architects against foreign architects were discussed. This multi-faceted approach to art has given Arkitekt the status of being a fine arts magazine and has given it a special place in Turkish cultural history. Our master's thesis title `Evaluation of the Articles in Arkitekt Magazine (1931-1980) from the Perspective of Art History` is limited to 380 issues published between 1931-1980 under the direction of Architect Zeki Sayar who is also the founder of Arkitekt magazine. In this 380 issue covering 50 years of publication, more than 300 articles on art history were included in the research. These articles are classified under the titles of architecture, archeology, painting, sculpture, traditional Turkish decorative arts, articles on Turkish art and history, articles on art philosophy and sociology, and articles evaluating Western art. At least three articles were examined as examples in each title. Only the information of the articles that were not included in the review was shared. In line with these limitations, the journal was examined within the scope and content of the journal and evaluated within the scope of the art history.