Dokuma kumaşlarda rölyef etkiler ve deneysel çalışmalar

Abstract

Dokuma, yüzey yapıları için hacimli, girintili, oylumlu, çıkıntılı, rölyef gibi tanımlamalarla ifade edilen, boyutsal bir anlatıma sahiptir. Bu çalışmada, dokumayı oluşturan görsel ve dokunsal açıdan seçilmiş faktörlerle (teknik, örgü, sıklık, tansiyon ve gerginlik farkları, iplikler, bitim işlemleri, lif hammaddeleri) denemeye dayalı alternatiflerin bir araya gelmeleri sayesinde rölyef vb. yüzey etkileri sağlanmış ve faktörlerin çeşitli kullanımları ele alınmıştır. Çalışmada, doğal dokulardan esinlenilen 2 farklı tasarım, 7 farklı örgü grubu, 2 farklı bitim işlemi, doğal ve sentetik iplikler ile ön deneme kumaşları dokunmuştur. Ön deneme çalışmalarının 25 kişilik uzman grup tarafından değerlendirilmesi sonucunda çalışmanın ana planı oluşturulmuştur. `Dokuma Kumaşlarda Rölyef Etkiler ve Deneysel Çalışmalar` adlı çalışmada, dokuma kumaşların rölyef seviyelerini belirlemek amacıyla faktörler arasından seçilmiş 2 bitim işlemi, 3 yapay ve 4 doğal hammadde ve 2 farklı örgü ile kumaşlarda oluşan değişimleri ortaya koymak amacıyla 48 parça deneme kumaş dokunmuştur. Bu kumaşlar, yüzey özelliklerine göre seçilerek 48 parça kumaş halinde Ek-4'de bulunan form ile 55 kişilik uzman ekip tarafından rölyef etkileri 1-3 arasında puanlanarak görsel, dokunsal açıdan değerlendirilmiştir. Değerlendirme kriterleri, farklı seçilen faktörler çerçevesinde, rölyef seviyelerini belirleyen değişkenleri ortaya koymak için hazırlanmıştır. Ardından bu faktörleri karşılaştırmak ve bilimsel bir konumlama yaparak değerlendirmek amacıyla Mann-Whitney U ve Kruskal-Wallis H istatistik analizlerinden yararlanılmıştır. Yapılan çalışma sonunda rölyef etki, istatistik analizler ile belirlenen faktörler bazında test edilmiştir. Sonuç olarak, deneme kumaşlar faktörler çerçevesinde değerlendirildiğinde, geometrik tasarım, keten hammadde ve kuru bitim işlemlerinde rölyef etkinin daha belirgin olduğu; örgü faktörünün ise eşit etki gösterdiği görülmüştür. Faktörlerin birlikte kullanımları sonucu oluşan rölyef etki, tasarım ve örgü ile bitim işlemi ve örgü, son olarak tüm faktörlerin bir arada kullanılması ile sağlanmıştır. Yapılan çalışma, Giriş, Rölyef İle İlgili Kavramsal Çerçeve, Metot, Bulgular ve Yorum, Sonuç ve Öneriler bölümlerinden oluşmaktadır.

Weaving has a dimensional expression for surface structures that are expressed with specifications as bulky, recessed, voluminous, prominent or relief. In this study, effects on surface like relief etc. are provided through gathering of visuals created the weaving, alternatives which are based on experiences and factors chosen tactually (technic, weave, frequency, tension and tensility differences, yarns, finishing processes, fiber raw materials), moreover, various utilizations of these factors are approached. In the study, 2 different designs, 7 different weave groups, 2 different finishing processes, natural and synthetic yarns and pretesting fabrics that are derived from natural textures are woven. The working plan is created in the sequence of evaluation of pretesting studies by a specialist group of 25 people. In the study titled as `Experimental Studies and Relief Effects on Textile Fabrics`, changes happened on fabrics are centered with 2 finishing processes, 3 artificial and 4 natural raw materials and 2 different weave in order to specify the relief degrees of textile fabrics. These fabrics are selected according to their surface characteristics and under the titles of visuality and tactuality, these fabrics are evaluated as 48 pieces whose relief effects graded between 1-3 with the form that can be founded on the Attachment-4 by a specialist group of 55 people. Evaluation criteria are prepared within the frame of factors that are chosen differently, in order to exhibit variables that are specifying relief degrees. Subsequently, in order to compare and evaluate these factors while making a scientific positioning to them, statistical analyses of Mann- Whitney U and Kruskal-Wallis H are practiced. At the end of this study, relief effects are tested on the basis of specified factors with the help of statistical analyses. Consequently, in the studies that are made with test fabrics, the pattern that showed high relief effect is found shape of a geometrical structure, the raw material is found as flax, the finishing process is found as dry and lastly, the weave is found as commensurable because of it's not making any distinctness. Relief effect, which is formed as a consequence of the usage of factors together, is provided with design and weave, finishing process and weave and lastly with the usage of all factors together. This study consists of chapters as Introduction, Cognitive Frame about Relief, Method, Discoveries and Interpretations, Conclusion and Suggestions.