Erken çocukluk eğitiminde somut olmayan kültürel miras aktarımı: Aile katılım programının rolü

Abstract

Tarihî süreç içerisinde `halk bilgisi`, eğitim olgusu ve farklı eğitim türleri ile kuşaklararası aktarılmıştır. Bilginin, kendi doğasında oluştuğu plansız ve programsız bir şekilde, bireyin yaşantı sonucu, okul dışında elde ettiği sargın eğitim (Informal); bireyin aynı yaş grubu ile belirli mekân-zaman birliği içinde, devletin resmî kurumlarının yönetiminde, bireyin yaşamında okul içinde istendik davranışların oluşmasını amaçlayan örgün eğitim (Formal); hem okul içi hem okul dışı mesleki yeterlilik sağlayan, yaş ölçütü olmayan bireye hayat boyu eğitim sunan, yaygın eğitim (Non-formal), bahsedilen eğitim türleri arasındadır. Bunun yanında, toplulukların kültürel kimliğini oluşturan halk bilgisi, çağdaş sorunlar karşısında, kaybolmaya yüz tutmaya başlamıştır. Kültürlerin yok olması, gelecek kuşaklara aktarılamaması uluslararası bir sorun olarak kabul eden UNESCO `Somut Olmayan Kültürel Miras'ın Korunması Sözleşmesi'ni (UNESCO; 2003) gündeme getirip çözüm üretmeye çalışmıştır ve sözleşmeye taraf olan devletlerin kültür-eğitim kurumlarına görevler vermektedir. Öte yandan erken çocukluk eğitimi boyunca kendiliğinden yaşanan çocukta kalıcı bellek oluşturan halk bilgisi unsurları, Sözleşme'nin önerdiği koruma politikaları ile örgün eğitimde yaşatılan SOKÜM unsurlarına dönüşmüştür. Bu açıdan bakıldığında sargın eğitimde, kültür aktarımı aileden çocuğa ve çocuktan yetişkinliğe doğru bir yol izlerken, günümüzde bu durum örgün eğitim ile öğretmenden öğrenciye, öğrenciden aileye doğru bir yol izlemektedir. Tezin araştırma alanı olan Dr. Ufuk Ege Anaokulu'nda çocuğun SOKÜM kazanımlarının `ana kucağından anaokuluna` doğru yönelişi gözlenmiştir. Okul içinde oluşan SOKÜM farkındalığı daha sonra okul içinde uygulanan aile katılım programlarına yansımıştır. Tez araştırmasında okul içi SOKÜM farkındalığının oluşma süreci incelenmiştir. Bununla beraber aile katılım programında yapılan SOKÜM etkinlikler derlenerek sınıflandırılmıştır. Buna ek olarak SOKÜM etkinliklerinin çocuk gelişimine sağladığı katkılar incelenerek, somut olmayan kültürel mirasın okul içi çeşitli yönlerinin canlandırılmasının, kültür eğitimine yapacağı etkiler, veriler ile dikkat çekilmiştir.

During the historical process, folklore has been transfered among generations with different sorts of educational phenomenons. Informal education, received off-school and from the unplanned experiences ofa person himself; Formal education aiming to design the expected behaviours with the same age group in association of time and space under the official institutions of state; Non-formal education giving a lifetime discipline for people of all ages and ensuring a professional capability both in and out the school, are the kinds of education mentioned. Besides that, folklore creating the cultural identity of the societies, has been starting to vanish against the modern issues. UNESCO accepted the extinction of cultures and they being failed to be transferred to the future generations as an international issue and had tried to find a solution by mentioning Agreement on Safeguarding of Intangble Cultural Heritage(UNESCO, 2003) and has been giving tasks to cultural and educational institutions of the states contracting the agreement. On the other hand, folklore agents creating a permanent memory on the child during thhe early childhood education, have changed into the intangible heritage agents which are being sustained by the formal education with the policies suggested by the agreement. If we look at the issue in that way, in non-formal education, while transferring culture is tracking from family to the child and from childhood to adulthood, nowadays this transfer fact goes from teacher to student and from student to family with the formal education. At Dr. Ufuk Ege Preschool, the main area of the research, it has been sighted that the learning outcomes of intangible heritage had been seen to tend from a mother's bosom to preschool. Intangible heritage awareness formed in school, then reflected to the Participating Family programmes in school. In the research, the process of awareness forming intangible cultural heritage had been examined. Nonetheless, intangible cultural heritage activities in participating family programmes had been collected and sorted.