Soğuk savaş dönemi ve sonrasında Türkiye – ABD ilişkilerinin karşılaştırmalı analizi

Abstract

Soğuk Savaş dönemine bakıldığında Türkiye Sovyet tehdidi dolayısıyla ABD'nin yanında yer almak istemiştir. Yine bu dönemde ABD, SSCB'nin yayılma politikalarını engelleme adına Türkiye'ye ve topraklarına ihtiyaç duymuştur. Bu sebeple ABD tarafından Türkiye'ye çok da faydası olmayan askeri ve ekonomik yardımlar yapılmıştır. Hatta bu yardımlar sayesinde ABD Türkiye'yi daha çok kontrol altına alma imkânı bulmuştur. Dönemin Türkiye-ABD arasında gerçekleşen Küba Krizi ve Jüpiter Füzeleri Sorunu, 1963-1964 Kıbrıs Krizi ve Johnson Mektubu, Türkiye'de Afyon Ekiminin Yasaklanması ve 1974 Kıbrıs Müdahalesi ve Türkiye'ye Amerikan Ambargosu gibi diğer olaylarına bakıldığında Türkiye'nin çıkarına uygun bir kazanımı olmadığı görülmektedir. Soğuk Savaş sonrası döneme bakıldığında Birinci Körfez Savaşı, 11 Eylül, ABD'nin Afganistan saldırısı, 1 Mart Tezkeresi, Süleymaniye Olayı ve ABD'nin Irak saldırısında Türkiye hep ABD'nin yanında yer almış ve tüm bu olaylardan zararla çıkmıştır. Tüm bu olaylarda göstermiştir ki; Türkiye ve ABD arasındaki ilişkilerde ABD'nin dünyada hâkim bir güç olarak Türkiye'yi istediği gibi yönlendirmeye çalıştığını, yönlendiremediği zamanlarda ise ilişkilerde kriz çıktığını ve aslında Türkiye'nin Amerika'nın çıkarlarına ulaşmak için kullandığı bir araçtır.

When the Cold War is viewed, because of the threat of the Soviets Turkey wanted to take part alongside the United States. During this period, the United States was in need of Turkey and its soils in order to prevent the USSR's policies of spread. For this reason, Military and economic aids which were not much profitable for Turkey were provided to Turkey by the USA. In fact, thanks to this aid the US has the opportunity to take more control of Turkey. In this era when the affairs like the Cuban Crisis and Jupiter missiles problem, 1963-1964 Cyprus Crisis and Johnson Letter, prohibition of planting opium in Turkey and the 1974 intervention in Cyprus and American embargo between Turkey and the USA were reviewed Turkey did not have any interest from these affairs. Referring to the period after the Cold War, Turkey always were alongside the United States in all Affairs such as the first Gulf War, September 11, Afghanistan attack, march 1st memorandum, the hood event and the US invasion of Iraq. However in all these affairs Turkey suffered loss. All these events showed that; the United States as a dominant power in the world, Turkey is a tool for the US to achieve the interests of America in relations between Turkey and the US.