Rekabetçi davranışların oluşmasında örgütsel yeteneklerin etkileri: Türkiye`deki otel işletmelerine yönelik bir araştırma

Abstract

Rekabet konusunda gündemde olan sorulardan birisi de işletmelerin bulundukları pazarda nasıl bir rekabet davranışı gösterdiğidir. Öte yandan, işletmelerin sahip oldukları belirli örgütsel yeteneklerin işletmelerin rekabetçi davranışlarında etkisinin olup olmadığı, varsa bu etkinin yönünün ne olduğu ve hangi örgütsel yeteneklerin ne tür rekabetçi davranışlara yol açtığı konusu gündeme gelmektedir. Bu tez çalışmasının temel amacı, ?Türkiye?deki otel işletmelerinin rekabetçi davranışlarının oluşmasında sahip oldukları belirli örgütsel yeteneklerinin rolünü ve etkilerini ortaya koymak? şeklinde belirlenmiştir. Konunun Türkiye?deki otel işletmeleri özelinde değerlendirilmesi araştırmanın özgünlüğü açısından önem arz etmektedir. Çalışmanın ana konsepti örgütsel yeteneklerin otel işletmelerinin rekabetçi davranışlarını açıklama durumunu tanımlamaktır. Bunun yanı sıra otel işletmelerinin rekabetteki davranışları ve örgütsel yeteneklerinin otel ve yönetici özelliklerine bağlı olarak farklılaşma durumları da analiz edilmiştir. Çalışmada niceliksel araştırma yöntemi kullanılmış; çalışma, ilişkisel ve tarama modeli ile yürütülmüştür. Çalışmanın evrenini Türkiye?deki 3, 4 ve 5 yıldızlı otel işletmeleri oluşturmaktadır. Kotalı ve kümeleme örnekleme yöntemleri kullanılarak 324 otel işletmesi örneklem olarak belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmış, örneklem grubuna telefon ve yüz yüze görüşme ile anketler uygulanmıştır. Anket formları otel işletmelerinin orta ve üst kademe yöneticileri tarafından doldurulmuştur. Elde edilen anketler SPSS 20.00 istatistik programı aracılığı ile tanımlayıcı ve keşfe yönelik analizlere tabi tutulmuştur. Verilerin dağılım özellikleri, dikkate alınarak faktör modelinin kurulabileceği görülmüştür. Kurulan faktör modeli temelinde örgütsel yeteneklerin, rekabetçi davranışları açıklama durumu, çoklu regresyon analizleri ile analiz edilmiştir. Daha sonra t testi ve ANOVA testi kullanılarak otel ve yönetici özelliklerine göre rekabetçi davranışların ve örgütsel yeteneklerin farklılaşma durumları ortaya konulmuştur. Bu çalışma sonucunda ?Türkiye?deki otel işletmelerinin rekabet davranışlarının oluşmasında belirli örgütsel yeteneklerin etkisi vardır? savı bütünüyle doğrulanamamıştır. Çünkü bazı örgütsel yeteneklerin rekabetçi davranışları açıklamadığı anlaşılmıştır. Faktör modeli ve regresyon analizi sonuçları, yenilik yapabilme yeteneğinin otel işletmelerinin ?işbirlikçi? ve ?savunmacı? rekabetçi davranışlarını anlamlı şekilde açıkladığını; lojistik yeteneklerin ise ?tepkisel? rekabetçi davranışlarını açıkladığını göstermiştir. Öte yandan model kapsamındaki tüm yeteneklerin saldırgan rekabetçi davranışları açıklamadığı; öğrenme ve değişim yeteneklerinin de herhangi bir rekabetçi davranış özelliğini anlamlı bir şekilde açıklamadığı anlaşılmıştır. Son olarak otel işletmelerinin ve otel yöneticilerinin belirli özelliklerine bağlı olarak otel işletmelerinin rekabetçi davranışları ve örgütsel yeteneklerinin farklılaştığı anlaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Rekabetçi Davranış, Örgütsel Yetenek, Türkiye, Otel İşletmeleri.

One of the questions on the agenda about the competition among companies is that how they show the competitive behavior in the market. On the other hand it is come to the fore whether there are some effects of specific organizational competencies on competitive behaviors or not, and if, what is the direction of this effects and which organizational competencies coused to what kind of competitive behaviors. In this direction the main purpose of this thesis study is determined as ?to find out the roles and effects of organizational competencies on competitive behaviors of hotel businesses in Turkey?. It is important in terms of the originality of the research that the subject will be evaluated in the case of hotel businesses and from the point of hotels in Turkey. The main concept of the study of is to define the status of organizational competencies on competitive behaviors of the hotel businesses. In addition to this, differentiation conditions of competitive behaviors and organizational competencies were also analyzed according to certain the characteristics of hotels and hotel managers.Quantitative research methods used in this study used; it was carried out with the relational scanning and models. The population of the study is, 3, 4 and 5 star hotels in Turkey. By using quota and clustering sampling methods 316 hotel business was determined as sample. Surveys have been used as a means of data collection; the sample group was interviewed by telephone and face-to-face interview. Middle and upper-level managers of hotels filled the survey forms. Obtained surveys were subjected to descriptive and explorative analyzes through SPSS 20.00 statistical software. The factor model can be established by taking the dispersion characteristics of the data into account. On the basis of established factor model, description status of organizational competencies upon competitive behavior was analyzed by multiple regression analysis. Then, by using t-test and ANOVA test it has been found out the differentiation conditions of competitive behaviors and organizational competencies of hotels according to the certain characteristics of hotel and the managers. In conclusion the thesis ?There are effects of certain organizational competencies on competitive behavior of htels in Turkey? hasn?t been fully verified. Because, it is understood that some organizational competencies haven?t explainedcertain competitive behaviors of the hotels. Factor model and the results of the regression analysis showed that innovation capability explained the `collaborative` and `defensive` competitive behavior of hotels significantly; logistic capabilities explained the ?reactive? behaviors of competition. On the other hand it is seen that all capabilites didn?nt explain the ?agressive? competitive behaviors; change and learning capabilities didn?t explain all types of competitive behaviours. Finally, it is understood that competitive behaviors and organizational competencies differs depending on the certain features of hotels and traits of hotel managers.Keywords: Competitive Behavior, Organizational Competency, Türkiye, Hotel Businesses.