İlköğretim matematik dersi öğretim programındaki temel becerilerin öğrenci çalışma kitaplarında yer alma durumu

Abstract

Bu araştırmada, ilköğretim okullarında ders kitaplarının yanında öğrencilere bilgi ve beceri kazandırılmasında yardımcı olacak ve öğrenmeyi pekiştirecek unsurlara yer vererek hazırlanması gereken öğrenci çalışma kitaplarında ilköğretim matematik programındaki temel matematik becerilerinin (problem çözme, iletişim, ilişkilendirme ve akıl yürütme) yer alma durumları incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni kullanılmış ve veri toplamak amacıyla nitel araştırma tekniklerinden doküman incelemesi kullanılmıştır.İlköğretim ikinci sınıflara ait matematik programında yer alan 59 kazanım ve temel matematik becerilerinin (problem çözme, iletişim, ilişkilendirme ve akıl yürütme) kazanımlarla ilişkisinin açıkça verilmediğinden, öncelikle kazanım ve beceri ilişkisinin kurulması amacıyla hazırlanan kazanım-beceri tabloları uzman görüşlerine başvurularak oluşturulmuştur. Araştırmada, 2640 sayılı tebliğler dergisinde yayınlan ders kitapları esas alınmış ve Düzce ilinde okutulmasına karar verilen Anıttepe Yayıncılık ile MEB Yayınevine ait öğrenci çalışma kitabı çalışma grubu olarak seçilmiştir. Kitapların orijinalliği MEB hizmetler bölümünde yer alan PDF formatlarıyla karşılaştırılmıştır.İncelenmesine karar verilen öğrenci çalışma kitaplarında yer alan etkinlik ve değerlendirme bölümleri öğrenme ve alt öğrenme alanı kazanımlarına göre belirlenmiş, etkinlik ve değerlendirme bölümlerinde hangi kazanıma ait çalışmalara yer verildiği belirlenmiş ve kazanım-etkinlik ve değerlendirme tablosu oluşturulmuştur.Beceri-kazanım tablosu esas alınarak etkinlik ve değerlendirme tablosunda yer alan etkinlik ve değerlendirme örnekleri analiz edilmiştir. Bu işlemde öncelikle beceriye karşılık gelen etkinlik ve değerlendirme bölümündeki çalışmalar ifadeye dönüştürülmüştür. Etkinlik ve değerlendirme ifadeleri tablosu üzerinden etkinliklerin karşılıkları olan beceriler çıkarılmış ve alt becerileri belirlenerek tablolaştırılmıştır. Analiz sonucunda ulaşılan bulgular öğrenme ve alt öğrenme alanlarına göre tablolaştırılarak sunulmuştur. Her bir tablo açıklanarak yorumlanmıştır. Daha önce analiz sürecinde hazırlan kazanım-etkinlik ve değerlendirme işlemleri tablolarındaki veriler kullanılarak doğrudan alıntılarla desteklenmiştir. Araştırmanın sonucunda ilkokul ikinci sınıf öğretim programında bulunan doğal sayılar, geometri, ölçme ve veri öğrenme alanları alt öğrenme alanları, kazanım düzeyinde incelenerek, bütün öğrenme alanları göz önünde bulundurularak aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Buna göre öğrenci çalışma kitaplarının etkinlik ve değerlendirme bölümlerinde;1.Problem çözme becerilerine ait; matematiksel ve günlük yaşam durumlarını kullanarak problem kurma ile değişik problemleri çözebilmek için farklı problem çözme stratejilerini kullanabilme olmak üzere iki (2) alt beceriye yer verildiği; problem çözmeyi matematiksel kavramları irdeleme ve anlama için kullanma, çözümlerin probleme uygunluğu ve akla yatkınlığını kontrol etme ve yorumlama ile matematiği anlamlı bir şekilde kullanmak için öz güven ve olumlu tutum geliştirebilme üç (3) alt beceriye yer verilmediği,2.İletişim becerilerine ait; somut model, resim, şekil, grafik, tablo vb. temsil biçimlerini kullanarak matematiksel düşüncelerini ifade etme alt becerisi olmak üzere bir (1) alt beceriye yer verildiği; problem çözümlerin, matematik ve problemler hakkındaki düşüncelerini açık bir şekilde sözlü ve yazılı ifade etme, günlük matematiksel dil ve sembollerle ilişkilendirme, matematik hakkında konuşma yazma, tartışma ve okumanın önemini fark etme olmak üzere toplam üç (3) alt beceriye yer verilmediği, 3.Akıl yürütme becerisine ait; mantığa dayalı çıkarımlarda bulunma, kendi düşüncelerini açıklarken matematiksel modeller, kurallar ve ilişkileri kullanma, matematikteki örüntü ve ilişkileri analiz etme, tahminde bulunma olmak üzere 4 (dört) alt becerilerine yer verildiği; Probleme ilişkin çözüm yollarını ve cevaplarını savunma, bir matematiksel durumu analiz ederken örüntü ve ilişkileri kullanma, matematiğin mantıklı ve anlamlı bir alan olduğuna inanma olmak üzere üç (3) alt beceriye yer verilmediği,4.İlişkilendirme becerisine ait olan dört alt becerinin tamamına yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır.Bu sonuçlara göre; sonraki yıllara ait ders kitapları hazırlanmasında öğretim programında yer alan kazanımlara uygun becerilerin etkinlik ve değerlendirme bölümlerinde işlenmesi önerilebilir. Ayrıca bu çalışma farklı sınıf düzeyleri ve farklı dersler için de yapılabilir.Anahtar Sözcükler: İlköğretim 2. Sınıf, İlköğretim Matematik Programı, Temel Beceriler, Öğrenci Çalışma Kitapları

In this research, it was studied that, aside of the course books, taking part of the basic skills of mathematics (problem solving, communication, association and reasoning) in primary education teaching program that needs to be prepared to include the elements that consolidate the learning and help to acquire knowledge and skills. In the research, case study pattern which is one of the qualitative researching patterns was used and document analysis technique which is one of the qualitative researching techniques was used for gathering data.Because the association between the outcomes and the basic mathematics skills (problem solving, communication, association and reasoning) and the 59 outcomes placed in the second grade primary education program was not stated clearly, outcomes-skills tables that primarily prepared for the establishment of association of outcomes and skills were formed by referring experts' views.In the research, the course books that were issued in the announcements magazine no: 2640 were based on and the workbooks which belong to Anıttepe Publishing and MEB publishing were decided to be taught in the province of Düzce, were chosen as samples. The originality of the books was matched with the PDF ones that are in the Services Section, MEB.Activities and assessments sections, which were decided to be evaluated in student workbooks, were determined according to learning and sub-learning outcomes, and in these sections which acquisitions to be studied was pointed out and outcome-activity and the table of evaluation were formed.Based on skill-outcome table examples of activities and evaluations which are on the activity and evaluation table were analyzed. In this process, studies which are in the section of activity-evaluation corresponding to the skill were primarily pointed out. Skills corresponding to activities were omitted from the activity and evaluation table and they were tabled pointing the sub-skills.Findings as a result of the analysis were presented by charting according to learning and sub-learning fields. Every single chart was explained and interpreted. By using the data which are in the outcome-activity and evaluation charts and previously prepared in the process of analysis, the explanations of the charts were supported with direct quotations.As a result of the research, the subjects of natural numbers, geometry, measurement and data learning fields, sub-learning fields which are in the education program of 2nd grades were examined at the level of acquisition and these results were reached taking all learning fields into considerations:1.Regarding the problem solving skills; it was made out that two sub-skills were placed, one of them is problem founding using mathematical and daily life situations and the other one is being able to use different problem solving strategies to solve different problems. However it was made out that these three sub-skills were not placed: using problem solving to study and understand mathematical terms, checking and interpreting the solutions whether they are convenient to the problem or they are reasonable, developing positive attitude and self-confidence to use mathematics purposefully.2.Regarding the communication skills, it was made out that one skill was placed; stating mathematical notions using concrete models, pictures, shapes, graphics, tables, etc. And also it was made out that three skills were not placed: clearly expressing ideas about mathematics and problems both orally and in written form; associating it with daily mathematical language and symbols; realizing the importance of speaking, writing, discussing and reading about mathematics.3.Regarding the reasoning skill; it was made out that four sub-skills were placed: deducing reasonably; using mathematical models, rules and relations while expressing his own ideas; analyzing mathematical patterns and relations; guessing. Also it was made out that three sub-skills were not placed: defensing the ways of problem solving and results; using patterns and relations to analyze a mathematical case; believing that mathematics is a reasonable and meaningful field.4.It was made out that four sub-skills were placed regarding the communication skill.According to these results, it can be suggested that skills suitable for outcomes which are in the education program should be studied in the activity and evaluation sections while preparing the course books for next years. Moreover, this study can be applied to different courses and grades.Key words: Primary Education 2nd Class, Prımary Educatıon Mathematıcs Programs, Basıc Skılls,Students Workbooks