Savaş Fotoğrafçılığı bağlamında stratejik algı yönetimi ve Çoşkun Aral örneği

Abstract

ÖZETYÜKSEK LİSANS TEZİSAVAŞ FOTOĞRAFÇILIĞI BAĞLAMINDA STRATEJİK ALGI YÖNTEMİ VE ÇOŞKUN ARAL ÖRNEĞİFatih AKTAŞ2019, 86 SayfaJüri: Dr. Öğrt. Üyesi Erhan MUTLUGÜN Prof. Mehmet KAVUKÇU Prof. Dr. Ali Muhammet BAYRAKTAROĞLUSavaşlar tarih süreci boyunca ne yazık ki her zaman insanoğlunun gündeminde ve gerçekliğinde acı bir gerçek olarak yerini almıştır. Savaş gerçekliği kimileri için zaferin, kimileri için ise mağlubiyetin tanımı olsa da temel gerçeklik yüzyıllar boyunca süren savaşlar nedeniyle milyonlarca insanın hayatını kaybetmiş olduğu gerçeğidir.Savaş tarihi sosyolojik olarak değerlendirildiğinde, savaşın ve onun getirdiği şiddet, korku ve acının savaşın dışında kalan sivil halka tam anlamıyla yansıtılmadığı gerçeği ile karşılaşılmaktadır. 1800'lü yılların ortalarına kadar fotoğraf makinesi icat edilmediği için insanlar ölmek üzere olan bir askerin son bakışını ve o anki korkusunu elbette tanık olamıyorlardı. Savaş onlar için oldukça uzaklarında, empati kurulmadan var olan bir gerçeklik olarak yer alıyor ve yeteri kadar kavranamıyordu. Bu durumun toplumların değişmesi ve gelişmesi manasında da oldukça negatif etkisi olduğu ortadadır.Fotoğraf makinesinin icadının ardından görsel bilginin kayıt altına alındığı bir sürece girildiği ve fotoğraf makinesinin icadı ile birlikte görsel tanıklık kavramının da hayatımıza yerini aldığı görülmektedir.Savaş fotoğraflarının ilk örnekleri bilindiği gibi Kırım Savaşına gönderilen Roger Fenton tarafından çekilmiştir. Savaş gerçekliğini birebir anlatan bu fotoğraflar İngiliz hükümeti tarafından sansürlenmiştir. Hükümet savaşta üniformaları düzgün, gülen askerlerin fotoğraflarının çekilmesi ve halka dağıtılması emrini vermiştir. Fenton'un çektiği fotoğraflar bugün dahi en eski askeri anı sayılabilecek örnekler olması açısından değerli olmasının yanında, özellikle görüntü ve onun anlattığı hikâyenin manipüle edilmesi konusunda da önemli bir örnek teşkil etmektedir.Roger Fenton'un hastalanarak ingiltereye geri dönmesinin ardından 1855 yılında James Robertson ve Felix Beato'nun Kırım'a gönderildiği bilinmektedir. James Robertson, Roger Fenton'dan farklı olarak savaşta sansürsüz, gerçek fotoğraflar çekerek savaşın getirdiği ölün, acı ve korkuları insanların gözleri önüne sermiştir. Ancak bu acının kopmuş bacaklar, ölmüş insanlar gibi görüntülerle keskin ve sansürsüz verilmesi elbette insan vicdanında derin izler bırakmıştır. Bu sebeple James Robertson'ın bu yaklaşımından sonra savaş karşıtı insanların çoğaldığı bir süreç başlamıştır. İlerleyen süreçte ise bu savaş fotoğraflarını gören insanların etkilenerek savaştan gelecek olan fotoğrafları beklemeye başladıkları, bu nedenle cephelere askerler ile birlikte fotoğrafçılarının gönderildiği bilinmektedir. Fotoğrafın etkin gücünün, görüntünün birebir verilmesinden çok nasıl verildiği ile alakalıdır. Gerçeğin nasıl verildiği noktasında karşımıza iki yaklaşım çıkar.1-Gerçek belli bir niyet çerçevesinde değiştirilerek, bir kısmını gizlenerek veya manipulatif bir şekilde yeniden oluşturularak verilir2-Gerçeği bir hikâye ve ona yardımcı kompozisyonel ögeler vasıtasıyla daha etkin bir hale getirerek sunmak ve bu sayede eleştirilmesi gereken gerçekliğin farkına varılmasını sağlamakİlki Provakatif bir tutumu tasvir ederken ikincisi ise daha estetik bir yaklaşımı ifade etmektedir. Bu sebeple her ne kadar acıyı yansıtsa da savaş fotoğraflarının da bir estetik unsura sahip olması gerektiği gerçeği ile karşılaşılmaktadır. 1977 yılında meydana gelen ve kanlı biten 1 Mayıs olaylarında çektiği fotoğraflarla ilk kez Sipa Press Ajansı vasıtası ile adını dünya basınında duyuran Coşkun Aral bilinen en ünlü Türk savaş fotoğrafçılarından biridir. Çektiği fotoğrafları Time ve Newsweek gibi dergilerde yer alan Aral, 1980 yılında Türkiye dışında Sipa Ajansı tarafından ilk defa yurt dışı görevi almış, Polonya da ünlü Gdansk Grevi, İran-Irak olaylara ilişkin çalışmalarıyla uluslararası platformlarda adını duyurmayı başarmıştır. Tezde, çekmiş olduğu değerli fotoğraflar, tarihin unutulmaz belgeleri arasına giren Coşkun Aral'ın gerçekliği kabul edilmiş ve insan zihninde kaydedilmiş ve saklanması kolay ve kalıcılığı yüksek olan savaş fotoğrafı sanatı serüveni ve savaş fotoğrafının algı yönetimindeki önemi ve savaş fotoğrafında estetik kaygılar ve sebepleri sanatçının çalışmalarından örneklerle değerlendirilecektir.Anahtar Kelimeler: Savaş muhabirliği, Savaş fotoğrafları, Algı yönetimi, Coşkun Aral.

ABSTRACTMASTER THESISTHE STRATEGIC PERCEPTION MANAGEMENT IN THE CONTEXT OF WAR PHOTOGRAPHY AND COSKUN ARALFatih AKTAŞAdvisor: Assist. Prof. Dr. Erhan MUTLUGÜN2019, 86 PagesJury: Assist. Prof. Dr. Erhan MUTLUGÜN Prof. Mehmet KAVUKÇU Prof. Dr. Ali Muhammet BAYRAKTAROĞLUUnfortunately, wars have always been on the agenda and factuality of mankind as a bitter truth throughout the history. Although the reality of war is the definition of victory for some and the defeat for others, the basic reality is that millions of people have lost their lives because of wars that have lasted for centuries.When the history of war is analyzed sociologically, it is seen that the war and its violence, fear and pain are not fully reflected to the population outside the war. Since the camera was not invented until the mid-1800s, of course, people could not witness the last look and fear of a dying soldier. The war was far away for them as a reality that existed without empathy and could not be realized enough. It is obvious that this situation has a very negative impact on the changes and development of societies.After the invention of the camera, it has been entered in the process of visual information which has been recorded. In addition, with the invention of the camera, the concept of visual testimony has taken its place in our lives.The first examples of war photographs were taken by Roger Fenton who was sent to the Crimean War. These photographs, which depict the reality of war, were censored by the British government. The government have ordered that photographs of the smiling soldiers who were uniformed to be taken and distributed to the public in the war. Even today, Fenton's photographs are valuable in terms of being the oldest military memoirs and they are important examples of manipulating the image and its story. After Roger Fenton has fallen ill and returned to England, it was known that in 1855 James Robertson and Felix Beato were sent to Crimea. Unlike Roger Fenton, James Robertson has taken uncensored, real photographs in the war and revealed the death, pain and fears of war. However, giving this pain with sharp and uncensored images like severed legs and dead people has left deep impression on human conscience. Therefore, after James Robertson's approach, a process has begun to increase the number of anti-war people. It is known that in the following period, people who saw these war photographs and affected started to wait for the photographs that would come from the war and therefore soldiers and photographers were sent to the forefront together. The effective power of a photo is more about how the photo is delivered rather than being delivered as it is. There are two approaches that how truth is given. 1-The reality is given by changing it within a definite intention, hiding some of it or reconstructing it in a manipulative way. 2 - Presenting the truth by making it more effective through a story and assisting compositional elements and thus realizing the reality to be criticized.The first one depicts a provocative attitude and the second represents a more aesthetic approach. For this reason, even though it reflects the pain, the fact that the photographs of war should also have an aesthetic element is encountered.Coskun Aral, who made his name in the world press for the first time with the photographs he took during the Bloody May 1 events that occurred in 1977 through Sipa Press Agency, is one of the most famous Turkish war photographers. Coskun Aral's photographs have appeared in magazines such as Time and Newsweek. Morever, Coskun Aral was assigned duty on abroad for the first time in 1980 by Sipa Agency. In the thesis, the valuable photographs taken by Coskun Aral, who has photos which are among the unforgettable documents of history, the art of war photography, the importance of war photography in perception management, and aesthetic concerns and reasons will be evaluated with examples from the artist's works. Key Words: War Reporter, War photographs, Perception management, Coskun Aral.