Metinli Türk tiyatrosunda kısa oyun

Abstract

Metinli Türk Tiyatrosunda Kısa Oyun başlıklı bu tezin,ilk bölümünde; kısa oyunun tarihçesi, metinli Türk Tiyatrosu'nda kısa oyunun tarihsel süreci,kısa oyunun teknik anlamda incelenmesi ele alınırken ikinci bölümde Tanzimat döneminden günümüze kadar geçen süreçte yazılmış kısa oyun örnekleriyle, kısa oyun türünün tanımlaması yapılmıştır. Kısa oyunun tarihçesine bakıldığı zaman Dionysos şenliklerinde oynanan ara oyunlara kadar uzandığını görürüz. Zamanla gelenek haline gelen uzun oyunlar da verilen aralar da oynanan kısa oyunların, zamanın değişmesiyle birlikte kendi başına bir tür olmaya başladığını görürüz. Tarihsel süreç açısından kısa oyun türünün hangi evrelerden geçerek özgünleştiğine tezimizin ilk kısmında değindik. İlk kısımda değindiğimiz başka bir konu ise tezimizin temel noktası olan metinli Türk Tiyatrosu'nun tarihsel sürecidir. Tanzimat'tan önce Türk Tiyatrosu'nun metin üzerinden değil de doğaçlama yoluyla verilmesi durumu Tanzimat'ın ardından batılı anlamda eserler üretmeye dönüşmüştür. İlk zamanlarda uyarlamalar üzerinden yapılan bu denemeler Cumhuriyet'in ilanının ardından kendi öz tiyatromuzun kimliğini bulmasıyla ve bu yönde eserler verilmesiyle birlikte güçlenmeye başlamıştır. Teknik anlamda kısa oyunların incelenmesi ise uzun oyun tekniğinden yola çıkarak yapılmaya çalışılmıştır. Özellikle kısa oyun türünde kuramsal kavramların azlığı, kısa oyun türünün teknik anlamda uzun oyun türleriyle benzeşen yönlerinin ele alınmasıyla gerçekleşir. İkinci bölümde ele alınan kısa oyun metinleriyle birlikte bir taraftan dramaturjik çözümleme yapılırken bir diğer taraftan ise kısa oyun türünün özelliklerine değinilerek harmanlama yapılmıştır. Çözümlenen metinler de Meşrutiyet'ten günümüze kadar geçen süreçte yazılan oyunlar ele alınmıştır.

In the first chapter of this thesis titled `Short Plays in Turkish Theater`, the historical process of the short play in Turkish Theater and the technical analysis of the short play are discussed. In the second chapter, the short plays, written from the Tanzimat period to the present, with examples are analyzed and the short play is defined as a genre.Considering the history of the short play, it includes Dionysus festivals. It has been understood that short plays that have been performed during the breaks in the long plays which have become a tradition over time become a genre as the time changes. We also mention the stages through which the short play genre is unique in terms of historical process.Another subject that is discussed in the first chapter is the historical process of the Turkish theater with text which is the main point of the thesis. The fact that the plays in Turkish theater was performed through improvisation rather than through the text before the Tanzimat Period has changed under the influence of western performances In the early years, these attempts were made through adaptations and after Declaration of the Republic, Turkish Theater has begun to find a national identity.In the technical sense, the analysis of short play has been tried to be done basing on the techniques of long play, in particular, the lack of theoretical concepts in the short play genre is realized by considering the technical meaning of short play genre which is similar to the long game genres.In the second chapter, on the one hand dramaturgical analysis is made in the one hand with the short play texts and on the other hand, the blending is made by mentioning the characreristics of the short play genre. In the analyzed texts, the plays written in the process from Constitutional Monarchy to the present day are discussed.