Antrenör sporcu ilişkisi ve kişilik özelliklerinin kış sporlarında motivasyona etkisi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, elit düzeyde kış sporlarıyla ilgilenen sporcuların antrenörleriyle olan ilişkisi ve kişilik özelliklerinin motivasyonları üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Materyal ve Metot: Araştırmanın örneklemini 2016 – 2017 ve 2017 – 2018 sezonlarında kış sporlarında milli müsabakalara katılan ve en üst düzey lig / şampiyonalarda yer alan yaşları 15 – 28 arasında değişen sporcular oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi rastgele örnekleme tekniklerinden uygun / kolayda örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmaya 122 kadın 115 erkek toplam 237 sporcu katılmıştır.Çalışmada 4 bölümden oluşan veri toplama aracı kullanılmıştır. Birinci bölümde demografik özelliklerle ilgili sorular, ikinci bölümde `Sporda Kişilerarası Davranışlar Ölçeği`, üçüncü bölümde `Beş Faktör Kişilik Envanteri` ve son bölümde `Sporda Güdülenme Ölçeği` kullanılmıştır. Katılımcılardan elde edilen verilere IBM SPSS Statistics 20.0 yazılımı aracılığıyla frekans analizi, t testi, ANOVA testi ve çoklu adımsal regresyon analizi uygulanmıştır. Analizlerde istatistiki anlamlılık düzeyi (p<0.05) olarak alınmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan kadın sporcularla erkek sporcuların kişilik özellikleri ve içsel motivasyon düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Sporcuların kişilik özelliklerinden dışadönüklük, gelişime açıklık, sorumluluk ve uyumluluk alt boyutlarıyla antrenörleriyle ilişkilerinde temel psikolojik ihtiyaçların tatmini ve içsel motivasyon arasında pozitif yönde ilişki bulunmuştur. Sporcuların kişilik özellikleri ve temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanmasının içsel motivasyonlarını % 42 oranında yordadığı bulunmuştur. Sonuç: Yapılan çalışmada kış sporlarıyla elit düzeyde ilgilenen sporcuların kişilik özelliği ve antrenörleriyle olan ilişkisi sonucunda temel psikolojik ihtiyaçlarının karşılanmasıyla içsel motivasyonları arasında pozitif yönde ilişki olduğu ve sporcuların içsel motivasyonlarını yordadığı bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Kişilik, motivasyon, öz – belirleme, psikolojik ihtiyaç, antrenör sporcu ilişkisi

Aim: The purpose of this study is to evaluate personality traits of elite winter sports athletes and the impact of relationship with coaches on their motivation. Material and Method: The sample of the study consists of 15 - 28 age range winter sports athletes who have participated in national competitions and top leagues/championships 2016 – 2017 and 2017 – 2018 seasons. The study sample was determined by using convenient sampling technique, a non – random sampling method. Total of 237 athletes, 122 female and 115 male, were included in the study.A data collection tool with 4 parts was used in the study. First part contained questions about demographic characteristics, `Interpersonal Behaviors Questionnaire in Sports` was used in the second part, `Big Five Inventory` in the third part and `Sprots Motivation Scale` was used in the final part. Frequency analysis, t-test, ANOVA test and multiple stepwise regression analysis was performed on the data obtained from the participants and IBM SPSS Statistics 20.0 software was used for statistical analyses. Statistical significance level was determined as p<0.05.Results: A significant difference was found among female and male participants in terms of personality traits and their intrinsic motivation. Extraversion, agreeableness, conscientiousness end openness to experience personality traits were found to be positively correlated with satisfaction of athlete basic psychological needs and intrinsic motivation. Personality traits and satisfaction of basic psychological needs of the athletes predicted % 42 of intrinsic motivation.Conclusion: The study showed that satisfied basic psychological needs of elite winter sports athletes as a result of their personality traits and their relations with coaches were found to be positively correlated with increased intrinsic motivation.Keywords: Coach – athlete relationship, motivation, personality, psychologic needs, self – determination