Üretici-dönüşümsel dil bilgisi ışığında Almanca, Türkçe ve İngilizcede olumsuz önermelerin dil bilimsel ve mantıksal açıdan incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı olumsuz önermeleri dil bilimsel ve mantıksal açıdan çözümlemektir. Bu amaçla öncelikle olumsuzluk kavramının hangi bağlamlarda kullanıldığına değinilmiş ve bu kavram çeşitli türlere ayrılmıştır. Daha sonra bu türlere örnek olabilecek bazı önermeler üretici-dönüşümsel dil bilgisinde kullanılan ağaç diyagramlarıyla çözümlenmiştir. Ardından bu önermeleri oluşturan ögelerden olumsuzluk ifade edenlere 0, diğerlerine ise 1 değeri verilip, olumsuzluğun türüne göre bu ögelere mantıksal operatörler uygulanmasına dair bir yöntem önerilmiştir.Önerilen bu çözümleme yöntemi, bilgisayar destekli çeviri programlarından biri olan Google çeviri programı ile yapılan birkaç örnek önerme çevirisi üzerinde uygulanmış ve bu örneklerde karşılaşılan hataları önlemek için gerekli algoritmalar saptanmıştır. Sonuç olarak bilişim teknolojilerinde kullanılan 0 ve 1 rakamları yardımıyla bir önermenin çözümlenmesine yönelik önerilmiş olan bu yöntem sayesinde bilgisayar destekli çeviri programlarında olumsuz önermelerde karşılaşılan çeviri hatalarının engellenebileceği ileri sürülmüştür.

The aim of this study is to analyse the negative propositions from the linguistic and logical point of view. For this purpose, it is firstly dealt with how the negation is used and then it is divided into various types. Some propositions that can be used as examples of these types of negation are then analysed by tree diagrams used in the theory of transformational-generative grammar. Then the study suggests a method in which the elements expressing the negation in a proposition, are given the value 0 while others are given the value 1 and then the logical operators are applied to these elements according to the type of negation.This proposed analysis method has been applied to a number of propositions translated by the Google translation program, which is one of the computer-aided translation programs, and the algorithms required to prevent errors encountered in these translations have been identified. As a result, it has been asserted that the errors encountered in the translations of negative propositions in computer-aided translation programs can be prevented thanks to this method which has been proposed to analyse a proposition with the help of numbers 0 and 1 used in information technologies.