İslam Ceza Hukukunda suç ve cezalarda kıyas

Abstract

Bütün fıkhi mezhepler, İslam hukukunun kaynakları olarak en başta Kur'an ve Sünnet'i kabul ederler. Bu iki kaynakta bir meseleyi çözüme kavuşturacak bir nass yoksa, aklı devreye sokarlar. Kur'an ve Sünnet'in dışındaki bütün kaynaklar aklın ürünüdür. Kıyasın bütün mezheplerce İslam hukukunun kaynaklarından biri olarak kabul edildiği bir gerçektir. Fakat ceza hukukunda kıyasa kısmen başvurulmuştur. Bütün suç ve cezaların Kur' an' da belirtilmesinin mümkün olmadığına göre, başlangıçta kıyasa başvurularak birtakım cezaların tesbit edilmesi gerekiyordu. Bu tesbit işini müctehid hukukçular yapmaktaydılar. Bunun için kıyasa başvurmak, mahkemede hakime keyfi yargılama fırsatı vermek anlamına gelmez. Dolayısıyla `Kanunilik` prensibine ters değildir. Zira İslam ceza hukukunda suç ve cezaların kanuniliği esastır. İslam ceza hukukunda suç ve cezalarda kıyası Hanefiler dışındaki mezhepler kabul etmektedirler. Hanefiler, ceza ile ilgili, gerek kısas ve diyet cezası gerektiren hususlar, gerekse haddler ve keffaretler, miktarları Sâri' tarafından tayin ve takdir edilen ibadetler nevinden sayarak bu hususlarda kıyasa başvurmamışlardır. Şâfiîler ise, genel olarak ictihad anlamı verdikleri için kıyası her alanda kullanmışlardır.

Every School consider primarily Qur'an and Sunnah (the teachings of the Prophet Muhammad) as the sources of Islamic Jurispuridence. If there is not any guidance for a problem in these sources, they apply to the reason. It must be noticed that apart from Qur'an and Sunnah, every sources product of reason. It is a fact that Qiyas is considered as one of the source of Islamic Jurispuridence by every Scholl. But in the islamic Criminal Law, Qiyas was applied rarely. As it is not possible every crimes and penalty laid down in the Qur'an or in the teaching of the Prophet Muhammad, at the beginning, by applying Qiyas to determine some crimes and penalties was a necessity. This was performed by the Muslim Jurists. So applying Qiyas doesn't mean to give the judge opportunity of illegal judgement. Consequently this is not contrary to the `principle of legality` because in the islamic Criminal Law, `legality of the crimes and penalties` is essential. Hanefi School rejects Analogy (Qiyas) In The Crimes and Penalties In the islamic Criminal Law but the other Schools consider it. Because, limits of the penalties were determined by the `Şârî' (Legislator). Interpreting Qiyas as Ijtihad, the Other Schools considered it in the Criminal Law. T.G.