Farklı uygulamaların bazı kuşburnu türlerinde (Rosa spp.) tohum çimlenmesi üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Bu çalışma 1999-2001 yılları arasında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait sera ve laboratuvarlarda yürütülmüştür. Denemede materyal olarak Rosa dumalis sııbsp.boissieri var.antalyensis, Rosa dumalis sıtbsp.boissieri var.boissieri ve Rosa canına kuşburnu türleri kullanılmıştır. Çalışma, farklı kuşburnu türlerinde değişik katlama süreleri, katlama sıcaklıkları ve asitle muamele uygulamalarının tohum çimlenmesi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Farklı olgunlaşma dönemlerinde 2'şer haftalık ara ile alınan tohumlara sıcak katlama (20°C ve 25°C) + soğuk katlama (4°C), sadece soğuk katlama (4°C) ve H2SO4 ile tohum kabuğunun aşındırılması (2, 3 ve 4 saat) + soğuk katlama (4'C) uygulamaları yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, katlama süresinin artmasına paralel olarak türlerde tohum çimlenme oranları da artmıştır. Ancak çimlenme oranları genelde düşük seviyelerde kalmıştır. Kullanılan üç türün yapılan tüm uygulamalar sonucundaki çimlenme oranlan birinci yıl (1999) % 0,0-18,75, ikinci yıl (2000) ise % 0.0-22,50 arasında saptanmıştır. Farklı sürelerde denenen sıcak katlama (20°C ve 25°C) + soğuk katlama (4°C) uygulamaları, soğuk katlama (4°C) ve asitle (H2SO4) aşındırma + soğuk katlama (4*C) uygulamalarından daha iyi sonuçlar vermiştir. H2SO4 ile tohum kabuğunun farklı sürelerde (2, 3, ve 4 saat) aşındırılması ile yapılan uygulamalar sonucunda en iyi çimlenme oranı 2 saat H2SO4 ile aşındırma + 4°C'de soğuk katlama uygulamalarından elde edilmiştir (%0.0- 12.50). Farklı olum dönemlerinde alman kuşburnu meyvelerinin tohumlarına yapılan uygulamalar sonucunda en iyi çimlenme değerleri ilk dönemlerde elde edilmiştir. Sonuç olarak araştırmada yapılan farklı uygulamaların kuşburnu tohumlarının çimlenmesi üzerine istenen düzeyde etkisi görülmemiştir. Bu nedenle kuşburnu bitkisinde tohum çimlenmesini artırmak için daha farklı uygulamalar yapılmalıdır.

SUMMARY This research was carried out in the greenhouse and laboratories of Agricultural Collage at Atatürk University Department of Horticulture, between 1999-2001. In this trial, species of Rosa dumalis subsp.boissieri var.antalyensis, Rosa dwnalis subsp.boissieri var.boissieri and Rosa canina were used as materials. The objective of this research was to determine the effects of different stratification periods stratification, temperatures and treatments with acid on the seed germination of different rose hips species. The seeds were harvested at various stages of ripeness at 2 week intervals then the treatments including warm stratification (20°C and 25°C) + cold stratification (4°C), only cold stratification (4°C) and scarification of seed coat with H2SO4 (2, 3 and 4 hour) + cold stratification (4°C) has been applied. According to results of research, the ratios of germination increased with increasing of stratification periods. But, the germination rates were usually low. In results of all the treatments used three species, germination, rates were determined as % 0,0-18,75 (1999) and % 0,0-22,50 (2000). Warm stratification (20°C and 25°C) treatments tested different periods were given best results from cold stratification (4°C) and scarification with acid (H2SO4) + cold stratification (4°C) treatments. The best germination rate from different periods of scarification treatments with H2SO4 of seed coat were obtained from scarification with H2S04 (2 hour) + cold stratification (4'C) treatments (%0.0- 12.50) The best germination rates were obtained from seeds harvested from first periods of maturity in the result of treatments carried out seeds of rose hips were harvested at various stages of ripeness. As a conclusion, different treatments tested in this research didn't give effective results at level wished. For this reason, to increase of seed germination of rose hips more different treatments additional treatments are required.