Serada lale F1 domates çeşidinde değişik sayıda salkımlar üzerinden uç almanın bitki gelişmesi ve verim üzerine etkisi

Abstract

-I- ÖZET s Bu deneme s sera domates çeşitlerinde muhtelif salkımlar üzerinden uç almanın verim ve kalite üzerine etkilerini araştırmak amacıyla 1988yılmda Trakya Üniversitesi Tekirdağ Zirâst Fa kültesi? Bahçe Bitkileri Bölümüne ait serada yapılmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuş ve Lale P-l Hybrit domates çeşidi kullanılmıştır. Bitkilerin de neme desenine uygun olarak dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci salkımların iki yaprak üzerinden büyüme uçları koparılmış, her blok arasındaki bir bitki ise deneme dışı bırakılmıştır® Çalışmada uç almanın verim ve kalite üzerine etkileri bitki ve salkım açısından ayrı ayrı bölümlerde incelenmiştir* Çalışmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi kısaca özetlenebiliri A- Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın bitki başına verim ve kalite üzerine etkileri? Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın bitki başına mey ve, verimi üzerine etkisi istatistik açıdan önemli bulunmuş ve bitkideki salkım sayısı azaldıkça bitki başına meyve veriminin azaldığı görülmüştür. Paka t bunun yanında uç alma ile bitki başına elde edilen meyve verimi azalmış olmasına rağmen,. erkenciligin arttığı görülmüştür. İlk altı hasatta elde edilen ürünler karşılaştırıldığında ilk meyvelerin dört salkımlı bitkilerden hasat edildiği anlaşılmıştır. Sonuçta dört salkım üzerinden uç almanın meyve verimini azalttığı, erkenciliği arttırdığı anlaşılmıştır. Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın meyve kalitesi ü-.I3> zerindeki etkisi istatistik açıdan önemli bulunmamasına rağmen bitki başına meyvelerin iriliği ve ağırlığı karşılaştırıldığın da en iri ve ağır meyvelerin dört salkımlı bitkilerden elde e-r dildiği görülmüş, böylece uç almanın meyve kalitesini arttırdığı anlaşılmıştır. Meyve sayısı açısından bitkiler karşılaştırıldığında en az sayıda meyvenin dört salkımlı bitkiden elde edildiği görülmüş, dolayısıyla uç almanın bitkiden elde edilen meyve sayısını azalttığı anlaşılmıştır. Sonuç olarak dört salkım üzerinden uç alma ile bitkilerde meyvelerin kalitesi artmış erkencilik sağlanmış fakat meyve verimi ve sayısı azalmıştır* B- Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın salkım başına verim ve kalite üzerine etkileri: Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın salkım başına mey ve üzerine etkisi istatistik açıdan önemli bulunmamış, ancak salkım başına meyve verimleri karşılaştırıldığında salkım sayı sı arttıkça herbir salkımdan elde edilen verimin azaldığı görülmüştür. En yüksek meyve verimine sahip salkımlar dört salkımlı bitkilerden elde edilmiştir. Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın salkım başına mey ve kalitesi üzerine etkisi istatistik açıdan önemli bulunmama sına rağmen9 salkım başına ortalama meyve irilikleri karşılaştırıldığında salkım sayısının arttıkça her bir salkımdan elde edilen meyvelerin irilirinin azaldığı görülmüştür. En iri mey veler dört salkımlı bitkiden sağlanmıştır. Çeşitli salkımlar üzerinden uç almanın meyve ağırlığı ve sayısı üzerine etkisi istatistik açıdan önemli bulunmuş ve sal-iii kım başına meyve ağırlıkları ve sayısı karşılaştırıldığında, i salkım sayısı arttıkça her bir salkımdan elde edilen meyvelerin alırlıklarının ve sayılarının azaldığı görülmüştür. En yüksek meyve ağırlığına sahip meyveler dört salkı mi ı bitkilerden elde edilmiştir. Dört salkımlı bitkideki belirli bir salkım9 diğer bitkilerin aynı durumdaki salkımıyla karşılaştırıldığında verim ve kalite yönünden daha üstün olduğu görülmüştür. Sonuç olarak dört salkımlı bitki erkencilik ve kalite a- çısından daha uygun olmasına rağmen9 toplam verim yönünden yedi salkımlı bitki dört salkımından çok daha üstündür. Bu nedenle soğuk serada lale Fx domates çeşidiyle geç ilkbahar yetiştiriciliği yapıldığında, yedi salkım üzerinden uç almak en uygun olup dekara 12,6 ton verim sağlamaktadır.

.IV- SUMMARY : j This research was made to investigate the effect of stopp ing tomato plants at different trusses on the yield and quality in the glass house of Thrace University, Tekirdağ Agricultural Faculty, Department of Horticulture in 1988. The experiment was established according to., a randomised bloct design and Lale î^ tomato cultivar was used* The plants were stopped at four, five, six and seven trusses `by pinching the growing point after two f eaves above the last truss and one plant between the blocks was excluded in the experiment. İn this work, the effect of stopping on the yield and quality was investigated separately for the plant and truss. The results of the work can be summarised shortly as belows A- The effect of stopping at various number of trusses on yield and quality per plant; The effect of stopping at various number of trusses was significant on the fruit yield per plant and it was seen that as the number of trusses decreased the yield was also decreased. Although, the fruit yield was less because of stopping, the earliness improved, when the fruit yield compared until sixth harvest, it was understood that early fruits were picked from the plants stopped at four trusses. As a result, it was unders tood that stopping the plants at four trusses, improved earliness leut reduced the fruit yield. Although, the effect of stopping at various number of trusses was not significant statistically on the fruit quality,-V- when the fruit size and weight compared, it was seen that the biggest and heaviest fruits were obtained from the plants stopped at four trasses, therefore» it was undestood that stopp ing increased the fruit quality. As a result* the fruit quality increased, earliness improved leut the fruit yield and number decreased by stopping the plant at four trusses* B- The effect of stopping at various number of trusses on the yield and quality per truss s The effect of stopping at various number of trusses on fruit yield per truss was not significant statistically leut, when the fruit yield per truss compared, it was seen that as the number trusses increased, the yield per truss decreased» The highest fruit yield per truss was obtained from the plants which four trusses» Although, the effect of stopping at various number of trusses on fruit quality per truss was not statistically signi ficant, when the mean fruit size per truss was compared, it was seen that the fruit size reduced as the number of trusses increased. The biggest fruits were obtained from the plants which had four trusses» The effect of stopping at various number of trusses on fruit weight and number was statistically significant and when the fruit weight and number per truss were compared, the fruit weight and number decreased as the number of trusses increased. When one truss of the plant with four trusses compared with the same truss of the other plan`ts, it was seen that it was better-VI- `for the yield and quality. As a result, although, the plant with four trusses was better for earliness and quality» the plant with seven trusses are superior for the total fruit yield than the plant with four trusses» There fore9 when the tomato cultivar Lale Fx was grown as a late spring crop in a cold glass house, stopping the plants at seven trusses was the most suitable and gowe 12,6 tonnes/da fruit yield.