Bazı sikloalken bileşiklerinden sentezlenen geminal dibromosiklopropan halkasının açılma reaksiyonları

Abstract

-I- ÖZET Karbenler oldukça aktif ara ürünlerdir. Karbenlerin bu aktif özelliklerinden yararlanarak sikloalkenlerden bisiklo bileşikler oluşturulmaya çalışılmıştır. Daha sonraki basamakta ise oluşturulan bisiklo bileşiklerin arasındaki köprü kırılarak halka genişletilmeye çalışılmıştır. Yapılan deneysel çalışmalarda bisiklo bileşikler oluşturmak için siklopenten, siklohekzen, siklohepten, siklookten ve siklododesen seçilmiştir. Bu bileşiklerin bromoform ve potasyum tertbutoksit ile reaksiyonundan elde edilen bisiklo bileşikleri ayrı ayrı saflaştırılmıştır. Tüm bileşiklerin I.R. ve N.M.R. spektrumları alınarak karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Spektroskopik çalışmalardan amaçlanan ürünlerin oluştuğuna emin olduktan sonra deneylerin ikinci kısmına geçilmiştir. Deneyin ikinci kısmında elde edilen bisiklo bileşiklerini açmak için baz olarak önce dietil amin kullanılmıştır. Daha sonraki çalışmalarda ise dietil amin yerine trietil amin kullanılmış her iki bazın etkisi değişik sıcaklıklarda denenmiş ve her elde edilen ürün saflaştırıldıktan sonra hem T.L.C. leri kontrol edilmiş hem de I.R. spektrumları alınmıştır. Bu çalışmalarda amaçlanan halka genişleme reaksiyonlarının olmadığı görülmüştür. Bu nedenle baz kullanımından-11- vazgeçilerek AgNOs ile halka genişletilmeye çalışılmıştır. Ayrı ayrı kaplarda bisiklo bileşikleri metanol ve su karışımında gümüş nitrat ile çalkalanmış, ürünler saflaştırılarak I.R. spektrumları alınmış ve incelenmiştir. Ayrıca yapılan literatür çalışmaları da bisiklo bileşiklerinin bu tür reaksiyonlara yatkın olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın devam etmesi ileride daha kompleks bileşiklerin elde edilmesine basamak oluşturacaktır.

-Ill- SUMMARY Carbenes are very active intermediates. Using their active properties, bicyclo compounds were tried to be made from cycloalkens. In the next step by breaking the bridged bond the ring was tried to be largened. For the experimental work, cyclopenten, cyclo- hexen, cyclohepten, cyclookten and cyclododecen were selec ted to obtain bicyclo compounds. Bicyclo compounds which were obtained from the reaction of these cycloalkenes with bromoform and potossium tert- butoxide were purified. I.R. and N.M.R. spectrums were taken and they were examined carefully for all the compounds. After being sure that all products were correct, we started second part of the expe riment. In the second part of experiment firstly diethyl amin was used as a base to open bicyclo compounds. At the later stages, instead of diethyl amin.tri- ethyl amin was used and effects of them was tested at vari ous temperatures for each bicyclo compounds which was puri fied and cheched with T.L.C. and I.R. In these experiments non of the aimed ring enlargement reaction was observed. As a result AgN03 has been used instead of bases for ring enlargement. Bicyclo compounds were stirred with a.IV- solution of AgNÛ3 in a mixture of water and methanol, pro ducts of these reactions were purified, I.R. spectrum were taken and compared with starting compounds. Moreover, literature search showed that bicyclo compounds tend to give this kind of reactions. The continuation of this research will be a step to obtain more complex compounds in the future.