Bir kamu tarım işletmesinde siyah-alaca süt sığırı sürüsünde süt ve döl verimi karakteristiklerine ilişkin genotipik ve fenotipik parametreler

Abstract

düzenli bir kuruya ayırma programının uygulanmadığı düşünü lmektedir. Yapılan varyans analizi sonucu kuruda kalma süresi ila yıl arasında p-Co.05 ve P^O.025 düzeyinde önemli varyasyon, mevsim ile P^0.05 düzeyinde önemli,P> 0.025 düzeyinde önemsiz varyasyon gösterdiği görülmektedir» ÖZET Bu araştırmada Muğla ili Dalaman Devlet Üretme Çiftliği siyah-alacalarına ait 1979-1990 yıllarını kapsayan 384 soy kütüğü kartı kullanılmıştır.Bu kartlardaki süt verimi ile ilgili olarak 1861 verim, 1247 ilkine damızlıkta kullanma, 1246 ilkine buzağılama, 897 buzağılama aralığı ve 885 kurada kalma süresi kaydından yararlanılmıştır Verilerin bilgisayarla istatistik analizi sonucu aşağıdaki süt ve döl verimi karakteristikleri tespit edilmiştir. Laktasyon sırası itibariyle en yüksek 305 günlük süt verimi ortalaması 5.1aktasyonda 4901.407+ 142*103 kg.,en düşük süt verim ortalaması ise 3731.618 + 152.959 kğ olarak kaydedilmiştir. Laktasyon sırasına göre en uzun laktasyon süresi 335 gün ile 1. laktasyonda en kısa laktasyon süresi ise 272 gün ile 9. laktasyonda kaydedildiği hesaplanmıştır. Yıllara göre en yüksek 305 günlük süt verimi ortalaması 6485.788 + 169.828 kg ile 1989 yılında,en düşük süt verimi ise 3361.090 + 379.099 kg. ile 1979 yılında olduğu saptanmıştır Yıllara göre laktasyon süresi itibariyle en uzun laktasyonun 349 gün ile 1989 yılında, en kısa laktasyon ise 247 gün ile 1979 yılında kaydedildiği hesaplanmıştır. Mevsime göre en yüksek 305 günlük süt verim ortalaması 4692.790 + 128.65 kg ile kasım-haziran,en düşük 3a§ günlük süt verimi ortalaması ise 4474*761 + 132.216 ile temmuz-ekim dönemi başlayan laktasyonlarda kaydedilmiştir.-42- Mevsime göre en uzun laktasyon süresi 318 gün ile. temmuz-ekim döneminde başlayan laktasyonlarda,en kısa laktasyon süresinin ise 288 gün ile kasım- haziran döneminde başlayan laktasyonlarda olduğu hesaplanmıştır. Tüm bu kriterleri kapsayan 305 günlük ortalama süt verimi 4583.776 +126.961 kg, laktasyon süresi ortalaması ise 303 gün olarak tespit edilmiştir. Laktasyon sırasına göre en uzun ilkine damızlıkta kullanma yaşı ortalaması 603&988 + 29.761 gün ile bir laktasyona sahip gruba ait olduğu, en kısa ilkine damızlıkta kullanma yaşı ortalaması ise 576.007 + 37.003 gün ile dokuz laktasyon kaydına sahip gruba ait olduğu hesaplanmıştır Yıllara göre ilkine damızlıkta kullanma yaşı ortalaması en yüksek değeri 612.400 + 32.303 gün ile 1990 yi Unda, en düşük değerinin ise 577.271 + 39.531 gün ile 1980 yılında kaydedildiği saptanmıştır. Mevsime göre en yüksek ilkine damızlıkta kullanma yaşı kasım-haziran döneminde 596.377 + 28433 gün, en düşük 591.287 + 28.690 gün ile temmuz-ekim olduğu tespit edilmiştir. Laktasyon sırası, yıllara ve mevsime göre olan tüm kriterleri kapsayacak şekilde ilkine damızlıkta kullanma yaşı ortalaması 593.832 + 28.411 gün olarak hesaplanmıştır İlkin buzağılama yaşı ortalamaları itibariyle 5 laktasyon kaydına göre en uzun ilkine buzağılama yaşı bir laktasyon kaydına sahip grupta olduğu (881.302 + 29.268 gün)en kısa ilkine buzağılama yaşı ortalaması 823.501 + 36.903 gün ile dokuz laktasyona sahip bireylerin oluşturduğu grupta olduğu saptanmıştır. Yıllara göre en uzun ilkine buzağılama yaşı ortalaması 1990 yılında 891.510 + 31.961 gün, en kısa buzağılama yaşı ortalaması ise 811.297 + 39.547 gün ile 1980 yılında olduğu tespit edilmiştir. Mevsime göre en uzun ilkine buzağılama yaşı ortalanası 857.432f 2?e8S4 gün ile kasım-haziran döneminde, en kısa ilkine buzağılama yaşı ortalaması 853.682 + 28.128 gün ile temmuz-ekim döneminde doğan yavrularda kaydedildiği saptanmıştır.-43- Laktasyon sayısı yıllara ve mevsime göre ilkine buzağılama yaşı ortalaması 855.557 + 27.331 gün olarak tespit edilmiştir Laktasyon sırasına göre buzağılama aralığı ortalaması itibariyle en uzun buzağılama aralığı ortalaması 385.107 + 10,493 gün ile 1-2 laktasyonlar arası(l. buzağılama aralığı) sen kısa buzağılama aralığı ortalaması 291. 992 + 21.655 gün ile 8-9 laktasyonlar arası( 3. buzağılama aralığı )olduğu belirlenmiştir. Yıllara göre buzağılama aralığı ortalaması itibariyle en uzun buzağılama aralığı 1988 yılında 412.358 + 10.510 gün,en kısa buzağılama aralığı 282.719 + 26.334 gün ile 1981 yılında gerçekleştiği tespit edilmiştir. Mevsime göre buzağılama aralığı ortalaması itibariyle en uzun buzağılana aralığı temmuz-ekim döneminde -349.584 + 7.903 gün, en kısa buzağılama aralığı 333.699 + 7.018 gün ile kasım -haziran döneminde başlayan laktasyonlarda kaydedildiği belirlenmiştir. Laktasyon sırası, yıllara ve mevsime göre buzağılama aralığı ortalaması 341.642 + 6.907 gün olduğu saptanmıştır. Kuruda kalma süreleri ortalamaları ise, laktasyon sırası itibariyle en uzun kuruda kalma süresi 54.724+ 13.150 gün ile I. Laktasyonda en kısa kuruda süresi ortalaması ise 19.706+ 17.232 gün ile 8. laktasyonda kaydedildiği tespit edilmiştir Yıllara göre en uzun kuruda^süresi ortalaması 88.709 + 8.066 gün ile 1987 yılında, en kısa kuruda kalma süresi 6.1CB8 + 19.968 gün ile 1980 yılında kaydedildiği belirlenmiştir» Mevsime göre en uzun kuruda kalma süresi ortalaması 45.593 + 4.603 gün ile kasım-haziran döneminde, en kısa kuruda kalma süresi ortalaması 31.730 + 5.656 gün ile temmuz-ekim döneminde başlayan lakatsyonlarda olduğu saptanmıştır. Laktasyon sırası, yıllara ve mevsime göre kuruda kalma süresi ortalaması 38.662 + 4.501 gün olarak saptanmıştır. Süt ve döl gerimi kriterlerine göre bulunan bu değerlerin yapılan varyans analizleri sonucu ise aşağıda kaydedildiği gibidir?305 günlük ortalama süt verimine babaların, laktasyon sırasının yıl ve mevsimin etkisinin P^O.OO ve P<0«025 düzeyinde önemli olduğu yapılan t-testi sonucu saptanmıştır İlkine damızlıkta kullanma yaşına babaların etkisini P<.0.05 ve p^09025 düzeyinde önemli, laktasyon sırası, yılların ve mevsimin etkisinin PX>.Û5 ve P^» 0.025 düzeyinde önemsiz olduğu yapılan t-testi ile tespit edilmiştir. İlkine buzağılama yaşına babaların etkisinin P^3.05 ve P<.0.025 düzeyinde önemli, laktasyon sırası, yıllar ve mevsimin etkisinin gerek P/0.05 ve gerekse P^O.025 düzeyinde önemsiz olduğu yapılan t-testi ile saptanmıştır buzağılama aralığına babaların ve mevsimin etkisinin P/0.05 ve P^Q`Q25 düzeyinde etkisinin önemsiz olduğu, laktasyon sırası yılların etkisinin ise P^ 0.05 P^0.025 düzecinde önemli olduğu yapılan t-testiyle belirlenmiştik Kuruda kalma süresine. babaların ve laktasyon sırasının etkisinin P>0.05 ve P/0,025 düzeyinde önemsiz olduğu, yılların etkisinin P^p.OB ve P^.0.025 düzeyinde önemli olduğu, mevsimin etkisinin ise P^jp.05 düzeyinde önemli ve f^»02^ düzeyinde önemsiz olduğu yapılan t-testi sonucu saptanmıştır. Kalıtım dereceleri baba bir üvey kardeşler korelasyonu metodu ile tespit edilmiştir.Araştırmada süt veriminin kalıtım derecesi 0.185 + 0.74 Olduğu hesaplanmıştır. İlkine damızlıkta kullanma yaşı kalıtım derecesinin 0.897 + '0»193 `olduğu tespit edilmiştik. İlkine buzağılara yaşı kalıtım derecesinin 0S838 +`0e185 olduğu saptanmıştır. Buzağılama aralığı kalıtım derecesinin 00039 + Q<,047 olduğu saptanmıştır.