Soğanlarda (Allium cepa L.) başın oluşumu I. morfolojik ve anatomik gelişmeler.

Abstract

I ÖZET Soğanlarda baş bağlama olayının morfolojik olarak aydınlatılmasını amaçlayan bu çalışma 25 Kasım 1991 ile 27 Ağustos 1992 tarihleri arasında, Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü 'nün uygulama ve araştırma alanında yapılmıştır. Araştırmalarda yöresel çeşitler olan Yarımimralı ve Tekirdağ Kantartopu çeşitleri kullanılmıştır. Arpacık 10 x 2 m boyutlarındaki parsellere 25 x 15 cm aralıkla 29.02.1992 tarihinde elle dikilmiştir. Son hasat 17.08.1992 tarihinde yapılmıştır. Soğan başları 27.08.1992 tarihine kadar 10 gün tarlada kurutulmuştur. Yetiştirme döneminde 15.04.1992 ve 27.08.1992 tarihleri arasında her ayın 1. ve 15. günlerinde her parselden tesadüfen seçilen 10 'ar adet örnek; yeşil yaprak sayısı, bitki ağırlığı, yalancı gövde ağırlığı, yalancı gövde çapı (üst, orta, alt), baş ağırlığı, ortalama depo yaprak ağırlığı, 3. depo yaprak ağırlığı, ortalama depo yaprak kalınlığı, 3. depo yaprak kalınlığı, 3. etli yaprakta hücre çapı, baş indeksi (en/boy) ve suda eriyebilir % kuru madde miktarı olmak üzere 14 özellik incelenmiştir. Deneme sonunda elde edilen verilere göre; soğanlarda baş bağlama olayı Mayıs sonu- Haziran ayı başlarında rozet gövdeye bağlı depo yapraklardan başlamaktadır. Bitkilerde en hızlı gelişmenin başladığı Mayıs ayı başına kadar, gübreleme, sulama, çapalama gibi kültürel işlemler mutlaka tamamlanmış, yapılmış olmalıdır. Anahtar kelimeler: Soğan, Allium cepa, bitki ağırlığı, yeşil yaprak sayısı, baş ağırlığı, depo yaprak, hücre çapı, kurumadde, ekim tarihi, ekim yoğunluğu, baş bağlama.

II SUMMARY Formation of onion bulb (Allium cepa L.). I. Morphological and anatomical developments. The main purpose of this investigation is to ilucidate the formation of onion bulb. Experiments were carried out at the field and laboratory conditions of the Department of Horticulture of Tekirdağ Agricultural Faculty. Two local varieties of Tekirdağ Kantartopu and Yanmimrah were used. Onion sets were planted on February 29m 1992, with 25x15 cm distances by hand. In order to determine the morphological changes and weight increases, 10 plants were randomly harvested in every forthnight starting from 15tn of April, and nine harvests were done. In each harvest, characteristics which are listed below were investigated. These are: Number of green leaves, whole plant weight, weight of false stem, diameters of false stem (upper, middle, lower), bulb weight, weight of storage leaves, weight of 3fd storage leaf, thickness of storage leaves, thickness of 3r^ storage leaf, cell diameters of 3r^ storage leaf, bulb index (width/length) and soluble solid content. According to the results, bulb formation starts at the last days of May or at the beginnings of June. Before the bulb formation, cultural practices such as hand hoeing, side dressing and herbicide application should be completed at least forthnight before the active growing date of plants which is 15^ of May under Tekirdağ conditions. Key words: Onion, Allium cepa, plant weight, number of green leaves, bulb weight, storage leaf, cell diameter. Soluble solid content, planting date, plant density, bulbing.