Alkil sikloheksen bileşiklerinden sentezlenen geminal dibromosiklopropan halkasının açılma reaksiyonları

Abstract

ÖZET Yüksüz, iki bağ yapmış karbonun oluşturduğu ara ürün olan karbenler, birçok önemli kimyasal reaksiyonun oluşmasını sağlarlar. Bunlardan birisi de siklopropan halkasının oluşumudur. Dibromosiklopropan halkası alkenler ve bazik ortamda bromoformdan elde edilen karben aracılığıyla oldukça kolay oluşturulabilir. Daha sonra uygun bir reaktif kullanılarak halkanın genişletilmesi mümkündür. Yapılan deneysel çalışmalarda ilk olarak kullanılacak olan alkenler sentez edilmiştir. Başlangıç maddelerinden çıkılarak ilk basamakta Grignard Reaksiyonu ile alkoller, ikinci basamakta ise alkollerden suyun eliminasyonu ile alkenler sentezlenmiştir. Sonuçta oluşan 1-metilsikloheksen ve 1-fenil sikloheksen deneysel çalışmalarda kullamlmıştır. Bu bileşiklerin bromoform ve potasyum tert-bütoksit ile reaksiyonu sonucu dibromosiklopropan halkası oluşturulmuştur. Dibromosiklopropan halkasının açılma reaksiyonlarına geçildiğinde ilk önce trietilamin kullanılmış fakat halka genişleme reaksiyonunun gerçekleşmediği görülmüştür. Daha sonra dibromosiklopropan halkası AgN03 çözeltisi kullanılarak açılmaya çalışılmıştır. Her safhada reaksiyonun yürüyüşü TLC ile kontrol edilmiş, oluşan ürünler kolon kromatografısi ile saflaştınlmış ve yapı tayinlerinde İR, NMR ve kütle spektroskopisi metodlarından bir ya da birkaçı kullamlmıştır. Bu çalışmadaki asıl amaç, dallanmış sikloalkenler kullanarak izomerleşme olayının incelenmesi ve oluşan izomerlerin yapılarının aydınlatılmasıdır. Yapılan deneysel çalışmalar ve literatür çalışmaları sonucu da izomerleşmenin gerçekleştiğini kanıtlamıştır.

Ill SUMMARY Carbens which contain uncharged divalent carbon are intermediates which give many important chemical reactions. One of these reactions is formation of cyclopropane ring. Dibromocyclopropane ring may be obtained easily from bromoform and a strong base. Then, it is possible to open the ring by using a proper reactive substance. For the experimental studies, firstly alkenes were synthesized. In the first step, alcohols were obtained from suitable substances by Grignard Reactions and in the second step, alkenes were obtained by elimination of water from the alcohols. As a result, 1-methylcyclohexen and 1-phenylcyclohexen were used in the experimental studies. The reaction of these two compounds with bromoform and potassium tert-butoxite led to formation of dibromocyclopropane ring. Triethylamine was used for opening of dibromocyclopropane ring. However it was observed that ring opening was not occurred. Next, the same reaction, in this time, was tried with AgN03 solution. As the reaction continued, it was controlled by TLC and the products were purified with column chromatography. The structural analysis of products were performed by using some of the spectral technics such as IR, NMR and Mass Spectroscopy. The main purpose of this study is that; studying of isomerization by using branched cycloalkene and structural analysis of formed isomers. The experimental studies and also literature search have proved that the isomerization was occurred.