Edirne`de 15. ve 16. yüzyıl osmanlı dönemi camilerindeki kalemişinin restorasyon sorunları

Abstract

-I- ÖZET Yapıların iç ve dışını süsleyen kalemisi bezemenin restorasyonları, son yıllarda Türkiye` de sık sık gündeme gelmiştir. Avrupa`daki başarılı restorasyon uygulamalarının yanında ülkemizdeki uygulamalar, genellikle teknik olanaklar, yeterli uzman kadrosu, yasa ve yönetmelikler yönünden oldukça yetersiz bir görünüm sergiler. Genel olarak tezde, bu konular ağırlıklı olarak Edirne` den, 15. ve 16. yüzyıl Osmanlı camilerinden seçilen örnekler üzerinde değerlendirilmiştir. Analizleri yapılan örnekler, Edirne*` den seçilmiş olmakla beraber, gerektiğinde İstanbul ve Bursa` daki örneklerden de yararlanılmıştır. Yapılardaki kalemisi bezemenin görsel ve restorasyon analizleri yapılmış, sorunlara göre öneriler getirilerek tablo- biçiminde verilmiştir. 1. giriş, 2. amaç ve 3. kalemisinin tanımı bölümlerinden sonra, 4. bölümde bezemenin tarihsel gelişimi, yapıda bulunduğu yerler, malzeme ve teknikleri, uygulanan de senlerle kalemkarlara değinilmiştir. 5. bölümde kalemislerinin bozulma nedenleri; fiziksel, kimyasal, biyolojik ve insanlara bağlı olmak üzere dört maddede, 6. bölümdeyse; restorasyondan önce yapılacak işlemler yer almıştır. Bu işlemler, karar mekanizmaları, tarihsel araştırma, yapıdaki verilerin saptanması ve bezeme sorunlarının saptanması alt başlıklarıyla incelenmiştir. 7. bölümde ise, kalemisinin restorasyon yöntemleri; bezemenin bulunduğu öğeye ve beze meye uygulanacak işlemler şeklinde ele alınmış, restorasyonun son aşaması olarak kabul edilen bakım işlemleri anlatılmıştır. 8. bölümdeki Edirne kalemisi bezeme analizlerin de; yapıların geçirdiği onarımlar, bezemenin görsel ve bezeme sorunları analizleri ayrı ayrı incelenmiştir. 9. bölüm olan değerlendirmede, bezemenin sorunlarına kısaca değinilerek, öneriler getirilmiştir. 10. bölümde sonuç, daha sonra kaynaklar bölümü yer almıştır. Ek-1 bölümünde, çalışılan camilerin bezeme analizleri, Ek-2` de bugünkü onarımlarda yaygın olarak kullanılan sıvalar bulunmaktadır.

-II- ABSTRACT Restorations of mural paintings decorating inte rior and exterior of buildings have been discussed recently in Turkey. Achlements in our country when compared with restoration practices in Europe are quit inediquate in as pect of staff of enough experts technical facilities, lows, and regulations. So throughout the thesis, these samples from the 15 * >» and 16 *.» century Ottoman mosques in Edirne have been discussed in great amount. Practice samples have been choses from Edirne besides from Istanbul and Bursa when necessary. Visual and restoration analyses of mural paintings in buildings have been done, and suggestions have been scheduled according to the problems. After first; introduction, second; goal, third; definition of mural painting parts, in the fourth partjhis- torical process of decorationi places found in structure, equipment and techniques, practiced designs and painters of designs have been mentioned. In the fifth part; reasons of deterioration of mural paintings under the title of physi cal, chemical, biological and depending on human beings; in the sixth part processions to be done before restoration have been studied under the titles of; mechanisms of deci sion, historical investigation, finding out the information in structure, and problems of decoration. In the 7 ti> part; restoration methods of mural painting have been handled accordig to the decoration, on which its stands and proces- es to be practised on it; care processes which are accept ed as the last step of restoration have been explained. In the analyses of mural paintings of Edirne, in the eight part; restorations done on buildings, analyses of visual and mural problems have been put forward by mentioning briefly the problems of mural paintings. In the tenth part; conclusion, then resources have placed. In appendix 1; analyses of decorations of studied mosques, in appendix 2; plaster used in today* s restorati ons parts have been placed.