Ekim makinalarında kullanılan malzemelerin standartlara uygunluğunun saptanması üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi Ekim Maklnalarında Kullanılan Malzemelerin Standartlara Uygunluğunun Saptanması Üzerinde Bir Araştırma Mehmet Oğuz BİRSİN Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Maklnaları Ana Bilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Bahattin AKDEMİR 1996, Sayfa, 53 Jüri: Doç. Dr. Prof. Dr. Doç. Dr. Bahattin AKDEMİR Selçuk ARİN Birol KAYİŞO?LU (Danışman)-ı- Tarım makinalarının kullanım amacına uygun olarak, tarımsal üretime katkısının yüksek düzeyde olması için; üretim, maliyet, zaman ve uzun ömür kavranılan yönünden iyi ve yeni teknolojilerden yararlanılarak imal edilmiş olmaları gerekmektedir. Tarım makinalarının çalışma ortamındaki kullanılma sınırına erişme süresini uzatma yönünden bazı çözümlerin getirilmesi olanak dahilinde ise de; konstüksiyon malzeme ve işlev yönünden iyi özelliklere sahip bir tarım makinasının, kötü özelliklere sahip ve imalat hataları bulunan tarım makinasına oranla daha uzun ömürlü, güvenli ve etkin olacağını unutmamak gerekir. Bu araştırma, Trakya Bölgesinde imal edilen ekim makinalannda kullanılan malzemelerin standartlara uygun olup-ohnadığmı araştırmak amacıyla yapılmıştır. Araştırma, bu özellikler dikkate alınarak yürütülmüştür. Trakya Bölgesinde tanm makinlan imal eden kuruluşların kullandıkları malzemelerin yerince kullanılıp kullanılmadıkları ve bu malzemelerin standartlara uygunluğunu belirlemek üzere; Mertsan, İrtem, Kurt, Güngör, Süzen ve Çalışkan Kardeşler firmalarından tesadüfi yöntemle numuneler alınmıştır. Numuneler sınıflandırılarak, bunların mekanik, fiziksel ve kimyasal özellikleri ile mikro yapılan TSE'ye uygun numuneler haline getirilip incelenmiştir. İmalatçılar metal malzeme olarak; normal sac, paslanmaz sac, dökme çelik ve dökme demirden oluşan malzemeler kullanmaktadır. Araştırma sonuçlan aşağıda kısaca özetlenmiştir. 1.Sertlik deneyi sonuçlan: Normal sac deney parçalarının ortama serdiği 191.6 HBR, paslanmaz sac deney parçalarının ortalama sertliği 237 HBR, dökme çelik deney parçalarının ortalama sertliği 146.1 HBR, (yassı deney parçalan) 141.4 HBR (yuvarlak deney parçalan) dökme demir deney parçalarının ortalama sertliği 115 HBR'dir. 2.Çekme deneyi sonuçlan: Normal sac deney parçalaraun ortalama çekme mukavemeti 53.33 kgûmm2, paslanmaz sac deney parçalarının ortalama çekme mukavemeti 66.1 kgCmm2, dökme çelik deney parçalarının ortalama çekme mukavemeti 43.44 kgü/mm2 (yassı deney parçalan), 68.11 kgf/mm2 (yuvarlak deney parçalan), dökme demir deney parçalarının ortalama çekme mukavemeti 24.76 kgfi'mm2 dir. 3.Çekme deneyi sonucu fiziki özellikler: Normal sac deney parçalarının ortalama uzama ve kesit daralma yüzdeleri sırasıyla % 33.44-%51.12, paslanmaz sac deney parçalarının ortalama uzama ve kesit daralma yüzdeleri sırasıyla % 58,61-% 57.64, dökme çelik yassı deney parçalarının ortalama uzama ve kesit daralma yüzdeleri--n- sırasıyla %38.22-%63.27, dökme çelik yuvarlak deney parçalarının ortalama uzama ve kesit daralma yüzdeleri sırasıyla % 22.47-%52.22, dökme demir deney parçalarının ortalama uzama ve kesit daralma yüzdeleri sırasıyla % 0.83-% O'dır. 4. Mikroyapı ve kimyasal analiz: Normal sac deney parçalarının kimyasal bileşminde % 0.23 C, % 0.52 Mn, % 0.14 P, % 0.01 S bulunmakta; az alaşımlı, ötektoid alti fenitik yapıya sahiptir. Paslanmaz sac deney parçalarında Cr oranı % 12 den büyüktür. Dökme çelik deney parçalarının kimyasal bileşiminde % 0.34 C, % 0.03 Si, % 0.57 Mn, % 0.17 P, % 0.01 S bulunmakta; % 0.5 Mn üave edilerek dezoksidasyon yapılmış Al ve Si toplam oranı % 0.05 dolayında tutularak sakinleştirilmiş, N olmadığı için yaşlanma tehlikesi olmayan, ötektoid alti çeliktir. Dökme demir deney parçalarında yaklaşık % 2 dolayında C bulunmakta ve astenik ve perlitik yapı göstermektedir.-

-IV- - Mehaııical properties as results of pulling test: Avarage, extension and constriction of cross section percentages were found to be; for ordinary steel: 33.44 %-51.12 % for rusrfree steel: 58.61 %-557.64 % for cast steel (flat) : 38.22 % - 63.22 % for cast stel (cylindrical) : 22.47 %-552.22 % for cast iron: 0.83 % - 0.00 % - Microscrure and Chemical Analysis: Chemical structure of ordinary steel; 0.23 % C, 0.52 % Mn, 0. 14 % P 0.01 % S (Combination) Chemical Structure of stainless Steel; Cr proportion was 12 % Chemical structure of cast steel; 0.34%C0.17%P 0.03% Si 0.01% S 0.557 % Mn deoxydized by adding 0.05 % Mn Total proportion of Al and Si had around 0.05 % so as to make the steel calm. Since there is nu Nitrogen the chemical structure, it in under vetecoid steel without the danger of fatigue. Chemical Structure of Cast Iron: Carbon Propartion was 2 % and exhibits oesthenic and perlitic structure.-111- SUMMARY Agricultural machines should be produced by using good and new teclinologies for their best and highest level of contribution to the agricultural production. Even tough some are possible to extent their economical lifes, in respect to construction material and function, an agricultural machine which has good properties has significant advantages to the one has bad properties. This research was performed to see if, the materials used in constructions of rhe agricultural machines produced in Thrace, are standardized or not. Samples of material were randomly collected from Mertsan, İrtem, Kurt, Güngör, Süzen and Çalışkan kardeşler, which are the Thracian Firms that produce agricultural machines. After the classification of those samples, they were studied in respect to their mechanical and chemical propertion and micro structures. Producers use, generally, ordinary steel, stainless srcel, east steel and cast iron as materials. Research Results are summarized below: - The Results of the Hardness Test Avarage Hardness of orninary stell sampko (Paslanmaz) Stainless steel sampko Flat cast steel sampko Syl'indirical cast iron steel sampko Cast iron steel sampko The results of pulling test: 191.6 HBR 237.0 HBR 146.1 HBR 141.4 HBR 15.0 HBR Mean pulling resistance of ordinary steel samples: 53.33 kgf/m2 Mean pulling resistance of ordinary steel samples: 66.10 kgf/m2 Mean pulling resistance of cast steel : 43.44 kgf/m2 (Flat) : 68.11 kgf/m2 (Cylindrical) Avarage pulling strength of cast iron : 24.76 kgf/m2-IV- - Mehaııical properties as results of pulling test: Avarage, extension and constriction of cross section percentages were found to be; for ordinary steel: 33.44 %-51.12 % for rusrfree steel: 58.61 %-557.64 % for cast steel (flat) : 38.22 % - 63.22 % for cast stel (cylindrical) : 22.47 %-552.22 % for cast iron: 0.83 % - 0.00 % - Microscrure and Chemical Analysis: Chemical structure of ordinary steel; 0.23 % C, 0.52 % Mn, 0. 14 % P 0.01 % S (Combination) Chemical Structure of stainless Steel; Cr proportion was 12 % Chemical structure of cast steel; 0.34%C0.17%P 0.03% Si 0.01% S 0.557 % Mn deoxydized by adding 0.05 % Mn Total proportion of Al and Si had around 0.05 % so as to make the steel calm. Since there is nu Nitrogen the chemical structure, it in under vetecoid steel without the danger of fatigue. Chemical Structure of Cast Iron: Carbon Propartion was 2 % and exhibits oesthenic and perlitic structure.