Yonca hasadında farklı hasat sistemlerinin otun kuruma olgusu ve kalitesi üzerine etkilerinin saptanması

Abstract

ÖZET Doktora Tezi YONCA HASADINDA FARKLI HASAT SİSTEMLERİNİN OTUN KURUMA OLGUSU VE KALİTESİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN SAPTANMASI Fulya TORUK Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları Bölümü Uzman Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Makinaları Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Poyraz ÜLGER 1997,Sayfa:160 Jüri: Prof. Dr. Poyraz ÜLGER Prof. Dr. Yunus PINAR Doç.Dr. Birol KAYIŞOĞLUBu araştırma hayvancılığın hızla gelişmekte olduğu Trakya Bölgesinde, hayvan beslenmesinde önemli bir yeri olan yoncanın değerlendirilmesinde kullanılan farklı hasat yöntemlerinin yemin kalitesi ve verim kaybı üzerine etkilerini saptamak ve bölge koşullarına uygun mekanizasyon sisteminin belirlenmesine çalışılarak en az kayıp, en fazla verim ve en az masrafla elde edilebilecek mekanizasyon sisteminin belirlenmesi amacı ile yapılmıştır. Özellikle kültür hayvancılığının fazla olduğu bölgemizde çayır-mera ve yem bitkileri ekiliş alanlarından karşılanan yem miktarının hayvan varlığının yıllık ihtiyacının % 15' ini ancak karşılaması sorunun ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Mevcut hayvan varlığının düşürülmesi mümkün olmadığına göre ya ekim alanları arttırılmalı yada mevcut alanlardan en az kayıp ile otun değerlendirilmesi sağlanarak uygun kalitede yem teminine çalışılmalıdır. Trakya Bölgesinde kuru kaba yem mekanizasyonunda uygulanan sistemler, yapılan ön araştırmalar ile saptanarak uygulamada en çok kullanılanları araştırma kapsamına alınmıştır. Trakya Bölgesi'nde kaba yemin kurutulması, ucuz ve kolay bir yöntem olan tarlada anız üzerinde kurutma şeklinde yapılmaktadır. Bu nedenle araştırmada doğal kurutma yöntemleri esas alınarak çalışılmıştır. Bu yöntemde ot direk olarak hava şartlarına bağlı olarak kurumaktadır. Belirli olmayan ve düzensiz seyreden hava şartları verimde azalmaya, kayıp oranında ise artışa neden olmaktadır. Çünkü, Trakya bölgesi koşullarında ot, balyalama nem sınırına yaklaşık olarak üç gün içinde gelmektedir. Bu zaman içerisinde meydana gelen yağmur otun namluda kalmasına, otun toplanamamasına ve verimde düşmeye neden olabilmektedir. Bu amaçla otun tarlada kalma süresinin kısaltılması çözüm olabilmektedir. Sistemler içerisinde kuruma süresini hızlandırmak amacıyla tırmıklama işlemi de dikkate alınmıştır. Tırmıklama işlemi, kayıpların en fazla oluştuğu mekanizasyon kademesi olduğundan dikkatli davranmayı gerektirmektedir. Tırmıklama işlemi üst kısmı kuruyan namluların alt üst edilmesi, kuruma süresinin kısaltılması amacı yerine çoğunlukla balyalama işleminde kolaylık sağlaması amacıyla yapıldığından oluşan kayıp oranının da artmasına neden olmaktadır.Denemelerde ilk yıl altı sistem, ikinci yıl on iki sistem de uygulama kapsamına alınmıştır. Denemelerde ele alınan sistemlerde otun biçimden sonra tarlada açık hava koşullarında otun kuruma süreleri, nem oranları, kuruma üzerine etkili olan anız yükseklikleri ve namlu profilleri, kuru madde kayıpları, besin değeri kayıpları (HP ve HS), mekanizasyon aşamalarında oluşan yaprak kayıpları ve mekanizasyona yönelik işletme değerleri saptanmıştır. Biçim sonrası namlu profili düzgünlükleri S 3, S 4' de, tırmıklama sonrası namlu profilleri düzgünlükleri ise S 4, S 6 ve S 2' de olmuştur. Sistemlere ilişkin kuruma süreleri ve kuruma oranları belirgin farklar göstermiştir. Tırmıklama işleminin uygulandığı sistemlerde kuruma süresi daha az olurken ot ezme makinasının bırakmış olduğu namlularda tırmıklama işlemi yapılmaksızın kuruma süresinin daha az olduğu saptanmıştır. Kuruma oranları tüm sistemlerde biçimin ilk günü belirgin farklar gösterirken diğer günlerde fark göstermemiştir. Biçme makinalarının bırakmış olduğu anız yükseklikleri birbirinden farklı bulunmuştur. Biçim yüksekliği ile KM verimi arasında sıkı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Yaprak kayıpları ise ürün neminin azalmasına bağlı olarak artış göstermekle beraber en fazla S 1 ve S 2' de meydana gelmiştir. KM ve HP kaybı en fazla S 4 ve S 3' de bulunmuştur. HS artışı en fazla S 2 ve S 4' de olmuştur. Kaba yem hasadında mekanik işlemlerin günün erken saatinde tamamlandığı durumlarda kayıplar en az olmaktadır. Ürünün kuruması hava koşulları etkisi altında gerçekleştiğinden ürünün kuruma saatleri süresince BBA ile arasındaki ilişkiyi tanımlamada matematiksel model araştırılmıştır. Yapılan regrasyon analizlerinde en uygun model y=axAb şeklinde saptanmıştır. Bu model, kuruma saatlerine ilişkin BBA değerine karşılık namludaki bitki nem düzeyinin kestiriminde güvenle kullanılabilirliği saptanmıştır. Birim alandan alınan ürün miktarı ne kadar arttırılırsa arttırılsın yem bitkilerinin hasadında uygun olmayan mekanizasyon sistemlerinin kullanılması sonucu, üründe önemli düzeyde kayıplar meydana gelmektedir. Bu amaç doğrultusunda yapılan araştırmanın bölge üreticilerine yardımcı olacağını umuyorum.

SUMMARY Ph.D.Thesis Fulya TORUK Trakya University Tekirdağ Agricultural Faculty Uzman Trakya University The Institute of Natural Sciences Agricultural Mechanization Mainscience Section Supervisor: Prof. Dr. Poyraz ÜLGER 1997, Page, 160 Jury: Prof. Dr. Poyraz ÜLGER Prof. Dr. Yunus PINAR Doç. DnBirol KAYIŞO?LUThis research was made in Trakya Region that has been developing from the point of view of animal husbandry. The aim of this research is to determine effects of different methods that were used for the use of alfalfa on value and quality of feed and loss of yield, and to determine appropriate mechanization systems that had characteristics of the least loss, the most productivity and the least expenditure. Especially, the problem that amount of feed obtained from meadow-pasture and feed plants in the fields alfalfa only 15 % of animal's requirements shows that this subject is very important. Decreasing of present animal existence is impossible, therefore we had to increase the amount of sowing fields or we had to strive for achieving evaluation of feed with least los and suitable quality from existence fields. This research includes systems that apply in dry hay mechanization and widespread systems that determined according to the preceding researchs. Drying forage in Trakya Region is as stubble on the field. Because this method is easy and cheap. Therefore naturel drying methods was essential in this research. In this method hay drys directly as dependent on conditions of air. Unknown and out of order conditions of air brings about decreasing productivity and increasing the amount of loss. Because the grass has the humidity limit in three days for making bales in Trakya Region. If it rains during this time, the grass must be kept as stubble, can not be gathered and the productivity decreases. With this aim, shortening of grass remaining time in the field may be a solution. In systems for accelarating drying period, raking operation was also taken into consideration. Raking operation requires the most attention because losses are the maximum in this operation. Raking operation is not made to turn over the stubble top of wich is dry and to reduce the time of drying but it is made to make the bales easily which increases the rate of loss. In the first year six systems were applied and in the second year all of twelve systems were applied in experiments. In systems that were considered in experiments, were drying time of grass after cutting in open air conditions, humidity ratio, stuble heights and profiles that affect on drying, the loss of dry matter, the loss of nourrshment value (CP and CS), the loss ofleaves in mechanization stages and operating values concerning the mechanization were determined. The stubble profile regulativities after cutting were S 3 and S 4 after raking were S 4, S 6 and S 2. Significant differences were determined between drying periods and drying rations according to the systems. Drying period was short in systems which the raking applied. However, the stubble left by the grass pressing machine, the drying period was shorter without raking. In the first day of cutting, drying ratio had marked differences but in the following days this differences were not observed. Stubble heights that provided by cutting machines were found different dry matter. The relation between cutting height and productivity were related. Athough loss of leaves increased as the humidity of the yield decreased it was maximum in S 1 and S 2. Losses of DM and CP were maximum in S 4 and S 3. The increasing of CS was maximum in S 2 and S 4. If mechanical operations were completed in early hours of the day, losses were minimum in forage harvest. Since drying of product occurs under the air conditions, for determination of mathematical model between drying and during the drying hours and Vapor Pressure Deficit was investigated. According to Regression analysis the most suitable model was determined as y=axAb This model can be used according to VPD values during drying hours, to find out the humidity ratio of plants in the stubble. However much we increase the yield, using of unsuitable mechanization systems, cause important losses during harvesting the forage. Therefore we hope that this research will be helpful to the growers in the region.