Tekirdağ koşullarında ak üçgül (Trifolüum repens l.) bitkisinde sıra arası mesafe ve ocak usulü ekimin yeşil ot, kuru ot ve tohum üretimine etkisi

Abstract

ÖZET Tekirdağ koşullarında yetiştirilen ak üçgül (Trifolium repens L.) bitkisinin farklı sıra arası (30 cm, 60 cm) ve. ocağa ekimde (50 x 50 I cm, 75 x 75 cm) ot ve tohum verimlerini belirlemek amacıyla 1994- 1996 yıllarında Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Değirmenaltı deneme ve uygulama arazisinde `Tesadüf Blokları Deneme Desenine` göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuş ve yürütülmüştür. Deneme 11 Nisan 1994 yılında kurulmuş, ilk çıkış 30 Nisan 1994 'de olmuştur. Denemede 1994 yılında bir defa olmak üzere her blok'a 1.25 kg'lık 20-20-0 kompoze gübresi verilmiştir. Daha sonraki zamanlarda gübre uygulaması yapılmamış, deneme doğal şartlar altında sulanmaksızın yürütülmüştür. Araştırmada, yeşil ot ve kuru ot verimleri %50 çiçeklenme döneminde, bitki boyu, sap çapı, kömeç eni, kömeç boyu, kömeçlerin sayısı, kömeçteki çiçek sayısı, bakladaki tohum sayısı, sap ağırlığı, kömeç ağırlığı, 1000 dane ağırlığı, tohum verimi, ham yağ ve ham kül oranı, ham protein oranı, ham protein verimi gibi özellikler çiçek kömeçlerinin % 80-90 oranında kahverengi bir görünüm almaya başladığı zaman incelenmiştir. İki yıllık sonuçlara göre, 30 cm'lik sıraya ekimde en yüksek sap çapı (2.22 mm), en yüksek kömeç boyu (14.32 mm), en yüksek kömeç sayısı (1143.89 adet/m2), en yüksek kömeçteki çiçek sayısı (76.65 adet/kömeç), en yüksek sap ile kömeç ağırlığı (0.44 kg/m2, 0.15 kg/m2) ve en yüksek ham protein verimi (17.06 kg/da) belirlenmiştir. Yine en yüksek yeşil ve kuru ot verimi 715.17 kg/da ve 151.21 kg/da ile 30 cm'lik sıraya ekimde saptanmıştır. En fazla tohum verimi 30 cm aralıklı sıraya ekim de (49.27 kg/da) belirlenirken en düşük tohum verimi 75 x 75 cm ocağa ekimde (29.43 kg/da) ölçülmüştür. BakladakiII tohum sayısı en fazla 30 cm aralıklı sıraya ve 75 x 75 cm ocağa ekimde (3.28 adet/bakla), en uzun bitki boyu ve en fazla 1000 dane ağırlığı 60 cm aralıklı sıraya ekimde (37.57 cm, 0.68 g), en yüksek kömeç eni 50 x 50 cm ocağa ekimde (20.74 mm), ham yağ ve ham kül oranları en fazla 75 x 75 cm ocağa (%8.5) ekimde bulunurken ham protein oranı en yüksek 50 x 50 cm ocağa ekimde (%14.5) belirlenmiştir.

HI SUMMARY This research was conducted in randomized block design with four replication to determine the effect of different sowing distances in rows (30 cm, 60 cm between rows) and in growing beds (50 x 50 cm and 75 x 75 cm between rows) fresh dry fodder and seed yield of white clover grown in the Değirmenaltı experimental field of Tekirdağ Faculty of Agriculture of Trakya University. It was established on April 11, 1994 and the first emergence occurred on April 30, 1994, 20-20-0 type fertilizer was applied only once as 1.25 kg per block in 1994. Later, the experiment was maintained under natural conditions without any fertilization or irrigation. In the experiment, fresh and dry fodder yield were investigated at the 50% flowering stage, where as plant height, stem diameter, capitilum breadth, capitilum lenght, number of capitilum, number of flowers per capitilum, number of seeds per pod, stem weight, capitilum weight, 1000 seed weight, seed yield, crude oil and crude ash ratios and crude protein yield were all examined when capitilums came to the 80-90% browning stage. According to the results of the two years experiment, the highest stem diameter (2.22 mm), the highest capitilum lenght (14.32 mm), the highest number of capitilum (1143.89 number/m2), the highest flower number per capitilum (76.65 number/capitilum), the highest stem and capitilum weights (0.44 kg/m2, 0.15 kg/m2), and the highest crude protein yield (17.06 kg/da) were obtained in 30 cm row sowing. In addition, in 30 cm row sowing gave the highest fresh and dry fodder yields with 715.17 kg/da and 151.21 kg/da, respectively. The highest seed yield per decar was obtained in 30 cm row sowing, where as the lowest was obtained in 75 x 75 cm bed sowing.IV The highest number of seed per legum was obtained in 30 cm row sowing and 75 x 75 cm bed sowing; the highest [plant height and the greatest 1000 seed weight were obtained in 60 cm row sowing; the highest capitilum breadth was in bed sowing with 50 x 50 cm, while the highest crude oil and crude ash ratios were in 75 x 75 cm bed sowing and finally the the highest crude protein was reached as 14.5% in 50 x 50 cm bed sowing.