Tekirdağ ekolojik koşullarında yetiştirilen beş makarnalık buğday çeşidinde dönme oranlarının saptanması ile verim ve verim unsurları arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Abstract

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ TEKİRDAĞ EKOLOJİK KOŞULLARINDA YETİŞTİRİLEN BEŞ MAKARNALIK BUĞDAY ÇEŞİDİNDE DÖNME ORANLARININ SAPTANMASI İLE VERİM VE VERİM UNSURLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ İbrahim DOĞANCIOĞLU Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Nezihi SAĞLAM Jüri Prof. Dr. Temel GENÇTAN Doç. Dr. Levent ARIN Yrd. Doç. Dr. Nezihi SAĞLAM Tekirdağ ekolojik koşullarında yetiştirilen beş makarnalık buğday çeşidinde dönme oranlarının saptanması ile verim ve verim unsurları arasındaki ilişkilerin incelendiği bu araştırma; 1997-1998 ekim yılında Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü 'nün uygulama ve araştırma alanında tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlaman olarak yürütülmüştür. Denemede Diyarbakır-81, Hacımestan, Tunca-79, Epidur ve Çakmak-79 çeşitleri ele alınmıştır. Araştırmamızda ele alınan çeşitlerde tane verimi 455.0- 520.0 kg/da arasında bulunmuştur. En yüksek tane verimi 520.0 kg/da Tunca-79 çeşidinde, en düşük tane verimi ise 455.0 kg/ da ile Çakmak-79 çeşidinde saptanmıştır. Tunca-79 çeşidi %13.2 protein yüzdesi ile en düşük protein içeren çeşit olarakbelirlenirken, en yüksek değer % 14.3 değer ile Diyarbakır-8 1 çeşidinden elde edilmiştir. İncelenen çeşitlerde dönme oranı %39.3-47.3 arasında bulunmuştur. En yüksek dönme oranı %47.3 ile Tunca-79 çeşidinden, en düşük değer ise %39.3 ile Diyarbakır-8 1 ve Çakmak-79 çeşitlerinden elde edilmiştir. Dönme oranı ile protein yüzdesi arasında olumsuz ve önemli (r=-0.907**) ilişki bulunmuştur. Ele alınan çeşitlerin tane verimi ile başakta tane ağırlığı (r=0.762**), başakta tane sayısı (r=0.606*), hasat indeksi (r=0.589*), saplı ağırlık (r=0.563*), m2'de başak sayısı (r=0.550*), m2'de bitki sayısı (r=0.547*) ve bin tane ağırlığı (r=0.543*) ve başak uzunluğu (r=0.540*) arasında olumlu ve önemli ilişkiler bulunurken, tane verimi ile protein yüzdesi (r=-0.571*) ve dönme oranı (r=-560*) arasında olumsuz ve önemli ilişki bulunmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Makarnalık buğday, dönme, protein yüzdesi, m2'de bitki sayısı, m2'de başak sayısı, başakta tane sayısı, bin tane ağırlığı, başakta tane ağırlığı, bitki boyu, başak uzunluğu, saplı ağırlık, hasat indeksi, tane verimi.

SUMMARY Master Thesis INVESTIGATION ON YELLOW BERRY PERCENTAGE RATE and RELATIONSHIPS BETWEEN YIELD and YIELD COMPONENTS IN FIVE DURUM WHEAT VARIETIES GROWN IN TEKİRDA? CONDITIONS By Ibrahim DO?ANCIO?LU Trakya University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops, Tekirdağ Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Nezihi SA?LAM Jury: Prof. Dr. Temel GENÇTAN Doç. Dr. Levent ARIN Yrd. Doç. Dr. Nezihi SA?LAM In this research, yellow berry percentage and the relationships between yield and yield components in five durum wheat varieties grown in Tekirdağ conditions were examined. Experiments were carried out as randomized block design with three replications in experiment field of, departmant of field crop Tekirdağ Agricultural Faculty, Trakya University. Diyarbakir-81, Hacimestan, Tunca-79, Epidur and Cakmak-79 varieties were used as experimental materials. Grain yield in varieties used in the research changed between 455.0-520.0 kg/da The highest grain yield was obtained from Tunca-79 with 520 kg/ da while the lowest grain yield was obtained Cakmak-79 with 455.0 kg/da It was determined that Tunca-79 had the lowest protein percentage with 13.2%, whereas Diyarbakir-81 had the highest protein percentage with 14.3 %.Yellow berry percentage in examined varieties were found to be between 39.3-47.3 %. Tunca-79 had the highest yellow berry percentage with 47.3 %, while Diyarbakir-8 1 had the lowest value. Significant and negative correlations between yellow berry and protein percentage (r=-0.907**) was found. Grain yield was significantly and positively correlated with grain yield per spike (r=0.762**) and number of grains per spike (r=0.606*), harvest index (r=0.589*), biological yield (r=0.563*), number of spikes per squaremeter (r=0.550*), number of plants per squaremeter (r=0.547*), thousand kernel weight (r=0.543*) and spike lenght (r=0.540*) whereas it was significantly negatively correlated with protein (r=-0.571*) and yellow berry percentage (r=-0.560*). KEY WORDS: Durum wheat, yellow berry, protein percentage, number of plant per m2, number of spike per m2, number of grain per spike, thousand kernel weight, grain yield per spike, plant height, spike lenght, biological yield, harwest index, grain yield.