Isıl tetkik sistemlerde kullanılan yardımcı enerjili ve yardımcı enerjisiz kontrol vanalarının teorik ve deneysel araştırılması

Abstract

ÖZET Günümüz dünyasında üretim, artık büyük oranda makinalarla yapılmaktadır. Eskiden olduğu gibi, tamamen insan gücüne dayalı üretimin olduğu iş alanları oldukça azalmıştır. Makinaların ağırlıklı olarak rol aldığı üretim sürecinde insan gücü bu makinaların kontrolü ve idaresinde kullanılmaktadır. Dünyada teknolojinin her geçen gün büyük bir hızla göstermekte olduğu gelişim hayatın her alanını etkilemektedir. Teknoloji geliştikçe, dünyadaki ülkeler ve insanlar birbirlerine daha çok yaklaşmaktadır. Ülkeler arasındaki sınırlar kalkmakta ve dünya ticaret ve endüstri hayatı iç içe geçmektedir. Artık, dünyada bütün ülkeler birbirlerinin pazarına girmiş ve mal satar duruma gelmişlerdir. Dünya ticareti bu kadar iç içe girmişken ve rekabetin böylesine ilerlemiş olduğu bir ortamda en önemli konu üretebilmek değil, ürettiğini satabilmektir. İşte bu noktada belirleyici iki temel faktör fiat ve kalitedir. Her iki belirleyici faktörü oluşturan sebepler vardır ve bunları görebilmek için üretim aşamasına bakmak gerekir. Endüstriyel tesislerde otomasyona geçmek, Türkiye sanayisi içinde dünya ile rekabet edebilmede giderek büyük bir önem kazanmaktadır. Fabrikalar, dünyadaki gelişmelere paralel olarak kendilerini sürekli yenilemek ihtiyacı duymaktadırlar. Üretimin bir çok kademesinde otomasyon söz konusudur. Sanayi tesislerinde, üretim kalitesinin yükseltilmesinde ve maliyetlerin düşürülmesinde, özellikle enerji tasarrufu sağlamada önemli bir faktör olan, akışkanların fiziksel büyüklüklerinin otomatik kontrolü ve bu kontrollerde kullanılan otomatik kontrol vanaları ve sistemleri büyük bir önem içermektedir. Sözkonusu olan otomatik kontrol sistemleriyle ilgili olarak ülkemizde ihtiyaç duyulan gerekli yazılı bilgi kaynağı yok denecek kadar azdır. Bu konuda, hem bu tür kontrol ve ürünlerin tanıtılması, hem de sanayideki uygulama alan ve şekillerinin ayrıntılı anlatılması oldukça önemlidir. Söz konusu fiziksel büyüklükler, ülkemizde pek çok sanayi tesisinde insan gücüyle yani el ile kontrol hassasiyeti bakımından oldukça niteliksiz olarak sağlanmaktadır. Bu, el ile yapılan üretimin maliyet ve kalitesine doğrudan yansımaktadır.Bu yüksek lisans tez çalışmasında, yardımcı enerjisiz ve yardımcı enerjili kontrol vanalarının tanıtımı ve teknik açıklamaları yapılmıştır. Laboratuvar şartlarında, endüstriyel tesislerde kullanımı çok yaygın ve en çok ihtiyaç duyulan otomasyon şeklini oluşturan bir elektrik motorlu sıcaklık kontrol sistemine ait deney standi kurulmuş ve sistem deneysel olarak incelenmiştir. Değişik işletme koşullan ve bozucu büyüklük etkileri sisteme uygulanmıştır. Elde edilmiş sonuçlara göre yardımcı enerjisiz ve yardımcı enerjili kontrol vanalarının tasarım kriterleri yönünden değerlendirmesine ait teknik bilgi sunulmuştur.

ABSTRACT The means of production and production forces are the machines in today's world industry and on production flow is not completely based on manpower any more as it was in the past. However machines have big importance on production processes, manpower is also needed for controlling and operating those mechanical equipments. Technological development acts on all sides of human being life and makes the people and countries closer each other than before. Borders between countries are ceasing to exist and trade and industry of all countries turning one within other. World seems as if it was a free competition trade area. It is to say that any country may sell its industrial products freely in any country's own market. The most important thing is to sell products. There are two main factors which are very effective on marketing and sale ; price and quality. If we want to see what sort of factors determine price and quality we should look at the production processes and means of production. It is obvious that industrial automation plays a big role on those factors. Automation is a question of many stages of production and it is and have to be a great import for Turkish industry as well to compete with others. Automatic control valves are used as a final control elements in automatic control processes of physical values of fluids which are used in industrial applications. Their application range extends from control tasks in process and industrial plants to the use in plant engineering and supply and distribution systems. The main purpose of this thesis is to study theoretically self-operated, pneumatic and electric actuated control valves and to examine experimentally a heating automatic control system, containing an elecric actuated control valve and additional process equipments.