Buğday (Triticum L.) varyetelerinde kuraklığa dayanıklılık derecesinin tayini ve kuraklık stresinin genomda meydana getirdiği değişikliklerin incelenmesi

Abstract

V ÖZET Bu çalışmada Triticum durum Desf. (sert buğday) ve Triticum aestivum L. (yumuşak buğday) varyetelerinin, laboratuvar şartlarında kuraklığa ve sıcaklığa dayanıklılık dereceleri incelendi. Kuraklık stresinin genomda meydana getirdiği yapısal değişmeler araştırıldı. Bunun sonucunda, kurağa ve sıcağa adapte olan varyetelerin belirlenmesi amaçlandı. Kuraklığa dayanıklılığın moleküler mekanizmasını açıklamak amacıyla, çok dayanıklı ve hassas varyetelerde laboratuvar denemeleri yapıldı. Kuraklık stresinin etkisi ile çok dayanıklı çeşitlerin iabil DNA' sının arttığı belirlendi. Hassas çeşitlerde ise labii DNA miktarında azalma gözlendi. Kuraklık stresinden sonra, giberellik asitin etkisi ile DNA onarımının olduğu belirlendi. Bu prosesin kuraklığa dayanıklı çeşitlerde daha fazla meydana geldiği görüldü. Bütün bu sonuçlar teorik öneme sahiptir ve aynı zamanda seleksiyon prosesinde de pratik olarak kullanılabilir.

VI SUMMARY In this study drought and temperature resistance of Triticum durum Desf. and Triticum aestivum L. varieties were studied under laboratory conditions. The structural alterations in the genome caused by the drought stress were investigated. The aim of this study was to determine suitable varieties which have higher potential to adapt drought and heat stresses. Laboratory experiments were performed in order to explain the molecular mechanism of drought resistance using resistant and sensitive wheat varieties. Because of drought stress an increase was observed in the amount of labile DNA of high resistant varieties. This effect was not observed in the sensitive varieties. Following the drought stress, the DNA reparation was determined by Giberellic acid. This process was more intensive in drought resistant varieties. This results have theoretical importance and at the some time it can be used in selection process practically.