Cr-39 nükleer iz kazıma dedektörleri ile Iğdır ilinde kapalı ortamlarda 222Rn aktivite konsantrasyonu tayini ve ölçümlerin istatistiksel değerlendirmesi

Abstract

Radyasyonun zararlı etkileri hakkında artan bilinçlilik, radyasyon kaynaklarının tümünün kontrol altına alınmasını gerektirir. Normalde aldığımız radyasyonun çoğu; (a) Kozmik ışınlar, (b) Gama Işınları ve (c) Radon gazından oluşur. Yer kabuğundaki başlıca radyoaktif elementler 40K, 238U, 232Th serileridir. Günlük hayatta sürekli maruz kaldığımız radyasyonun yaklaşık %50 sinin Rn izotoplarından, özelliklede 222Rn den kaynaklandığı gözlenmiştir. Kayaçlardaki 238U'in bozunması sonucu oluşan radon gazı difüzyon yoluyla toprağa, oradan da atmosfere veya ortama yayılmaktadır. Gazın birikmesiyle, Rn yoğunluğu kapalı mekânlarda veya iyi havalandırılmayan yerlerde kritik değerlere ulaşabilmektedir. Bu nedenle radon ve radon ürünlerine maruz kalmak potansiyel bir halk sağlığı problemidir. Ülkemizde radon aktivite ölçümleri 1984 yılında Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından başlatılmış ve birçok şehirde radon aktivite ölçümleri tamamlanmıştır. Fakat Iğdır ve diğer birkaç şehirde radon aktivitesi ölçümleri yapılmamıştır. Bu tez çalışmasının amacı, Iğdır ilinde kamu binaları ve evlerde radon aktivite konsantrasyonunu belirlemektir. Ölçümlerde CR-39 nükleer iz dedektörleri kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre radon aktivite konsantrasyonları kış aylarında 23-202 Bq/m3 arasında değişim göstermiştir. Ortalama değer ise 87 Bq/m3 bulunmuştur.

The increasing conscious about the harmful effects of radiation demands that all the sources of radiation must be monitored. Most radiation we normally receive is composed of (a) cosmic rays, (b) gamma rays and (c) radon gas. The main radioactive elements in the earth?s crust are 40K, 238U, 232 Th series etc. It had been observed that nearly %50 of the radiation we are exposed in daily life is comig from Rn isotopes, especially from 222Rn. The Radon gas produced by the decay of 238U in rocks diffuses into soil and into atmosphere or enviroment. When accumulates in closed localities or in unventilated places Rn concentrations may reach to critical volues. Therefore exposure of radon and radon daughters is a potential public health problem. Radon activity measurements in the most cities of our country have been initiated in 1984 by Turkish Atomic Energy Agency and have been completed up to now. But radon activity measurements in Iğdir region have not been carried out. The main goal of this thesis is to determine 222Rn activity concentration in public buildings and houses for Igdir region. CR-39 nuclear trace detectors were used in this measurements. According to the results of investigations, it was understood that radon activity concentration is 23-202 Bq/m3 in winter. Mean value has been found as 87 Bq/m3.