Aquivalenzprobleme bei der wiedergabe der aphorismen von Karl Kraus

Abstract

ÖZET Bu çalışmaya Kari Kraus'un `Aphohsmen - Sprüche und Widerspruche Pro domo et mundo, Nachts` adlı kitabı ile bu kitabın Güven Savaş Kızıltan tarafından yapılmış `Deyişler - Karşı Deyişler` adlı çevirisi kaynak olarak alınmıştır. Çalışmada sırasıyla çeviribilim, aforizma, Kari Kraus, Kari Kraus'un Türk Edebiyatındaki yeri ve son olarak da Alman ve Türk dillerindeki Kari Kraus aforizmalarının çevirilerinin ör neklendirilerek karşılaştırılmaları konu edilmiştir. Bu karşılaş tırmalarda aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. Aforizmalar özellikleri itibarı ile kısa, çarpıcı özlü sözler olduklarından, çevirileri de böyle olmak zorundadır. Bu neden le aforizma çevirilerinde ortaya çıkmış olan zorluklar veya yan lışlıklar iki dil arasındaki gerek dilbilgisi gerekse dilsel öğelerin kullanımındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Yine çeviride ortaya çıkan bir başka zorluk da iki dilin ait olduğu farklı kültür birikimleri ve yaşam şekilleridir ki, bunların da çeviride ortadan kaldırılıp aşılması mümkün görülmemekte dir. Aynı şekilde bir toplumda o toplumun yaşantısından orta ya çıkan, o topluma özgü deyim, atasözü ve söz oyunlarının birebir çevirilerinin yapılabileceğini beklemenin de pek doğru olmayacağı bir kez daha ortaya çıkmıştır.ÖZET Bu çalışmaya Kari Kraus'un `Aphohsmen - Sprüche und Widerspruche Pro domo et mundo, Nachts` adlı kitabı ile bu kitabın Güven Savaş Kızıltan tarafından yapılmış `Deyişler - Karşı Deyişler` adlı çevirisi kaynak olarak alınmıştır. Çalışmada sırasıyla çeviribilim, aforizma, Kari Kraus, Kari Kraus'un Türk Edebiyatındaki yeri ve son olarak da Alman ve Türk dillerindeki Kari Kraus aforizmalarının çevirilerinin örneklendirilerek karşılaştırılmaları konu edilmiştir. Bu karşılaştırmalarda aşağıdaki sonuçlara varılmıştır. Aforizmalar özellikleri itibarı ile kısa, çarpıcı özlü sözler olduklarından, çevirileri de böyle olmak zorundadır. Bu neden le aforizma çevirilerinde ortaya çıkmış olan zorluklar veya yanlışlıklar iki dil arasındaki gerek dilbilgisi gerekse dilsel öğelerin kullanımındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Yine çeviride ortaya çıkan bir başka zorluk da iki dilin ait olduğu farklı kültür birikimleri ve yaşam şekilleridir ki, bunların da çeviride ortadan kaldırılıp aşılması mümkün görülmemektedir. Aynı şekilde bir toplumda o toplumun yaşantısından orta ya çıkan, o topluma özgü deyim, atasözü ve söz oyunlarının birebir çevirilerinin yapılabileceğini beklemenin de pek doğru olmayacağı bir kez daha ortaya çıkmıştır.