Enerji iletim hatlarında manevra aşırı gerilimlerinin analizi

Abstract

ÖZET Anahtar Kelimeler : Kapama Aşırı Gerilimleri, Geliştirilmiş Fourier Dönüşümü, Enerji İletim Hattı. Enerji iletim hatlarından, iletilen enerjinin zaman içinde artması neticesinde, enerjinin ekonomik olarak taşınabilmesi için gerilim seviyeleri yükseltilmiştir. Artan hat gerilimleri ile birlikte, tasarım öncesi göz önüne alınması gereken aşırı gerilim tipleri de değişmiştir. 345 kV gerilimin altındaki hatlarda, maksimum aşırı gerilim olarak, yıldırım aşırı gerilimleri göz önüne alınırken, daha yüksek seviyeli iletim hatlarında ise açma kapama aşın gerilimlerinin değerleri dikkate alınmaktadır. Açma kapama aşırı gerilimlerinin analizinde, hat parametrelerinin frekansa olan bağımlılığı sebebiyle, kullanılacak yöntemin frekansa bağlı ifadelere duyarlı olması gerekmektedir. Bu sebeple fourier dönüşüm tekniği yaygın olarak kullanılmaktadır. Böylece ele alınan hat üzerinde oluşan kapama aşırı gerilimleri, frekans domeninde ele alınarak, ters fourier dönüşümü ile sonuçlar zaman domeninde elde edilebilmektedir. Bu çalışmada 380 kV gerilimli enerji iletim hattı için kapama aşırı gerilimleri incelenmiştir. Bu incelemede iletim hattına ait değerlerin ve hat üzerindeki değişik faktörlerin kapama aşırı gerilimlerine olan etkisi incelenerek, çıktılar eğrilere dönüştürülmüş ve sonuçlar üzerinde değerlendirme yapılmıştır. XI

SUMMARY Analysis of Switching Overvoltages on Transmission Lines Keywords: Switching transients, Closing overvoltages, Modified Fourier Transform, Overhead Transmission Lines. The energy that transmitted on the transmission lines has been increased recently. So, transmission lines voltage has been increased to transmit the energy economical. However in the design of transmission lines, closing overvoltage has been importance. On the lines which voltage level is under 345 kV, the most important overvoltage is lightning transient voltage. But the switching transient overvoltage is paid more attention on the lines that has voltage over 345 kV. During analysing the switching overvoltage, because of line parameters are dependent to frequency, the analysing method should be sensitive to frequency. That's why Fourier Transform technique is used most frequently. Transient voltages are obtained first in frequency domain. Then the time domain results are obtained by using inverse Modified Fourier Transform. In this study, transient overvoltages due to energisation conditions on overhead transmission line whose voltage is 380 kV are investigated. Energisation transient results which are the effect of line length, source impedance, shunt reactors for simultaneous energisation conditions, are obtained using digital computer as sending-end and receiving-end transient voltage curves. XII