Marmara bölgesinin kuvvetli yer hareketi azalım ilişkisi modeli

Abstract

Anahtar kelimeler: deprem, kuvvetli yer hareketi, azalım iliskisi, sismik tehlike,ivme-ölçer agı, ivme kayıt cihazı, kayma dalgası hızı, pik ivme, çoklu regresyonBu çalısmada, bölgesel bazda ve aynı tektonik olusumda alınan ivme kayıtlarınınmesafe, magnitüd ve yerel zemin kosullarının bir fonksiyonu olarak, MarmaraBölgesine özgü yeni ve güncel bir matematiksel bagıntının gelistirilmesiamaçlanmıstır. Bunun için, 1983 yılından günümüze kadarki zaman aralıgında,koordinatları 40-42 Kuzey enlemleri ve 26-32 Dogu boylamları arasında kalanbölgenin, deprem etkinligi kuvvetli yer hareketi kayıtları ile incelenmistir. Bu zamandiliminde bölgede meydana gelen, büyüklügü 4.0 ve üzeri 128 depremden alınantoplam 721 ivme kaydı, diger deprem parametreleri ile birlikte degerlendirilmistir.Çalısma kapsamında, Marmara Bölgesinde konumlandırılmıs 87 farklı noktadakiivme-ölçer istasyonundan alınan ivme kayıtları kullanılmıstır. Yerel zemin kosulları,üst 30 m derinlik için ortalama kayma-dalgası hız degerlerine göre kategorizeedilmistir. Bölgede meydana gelen diger depremlerle beraber, 1999 yılında olusan ikitahripkar deprem sırasında ve sonrasında kaydedilen ana sok ve artçı sok kayıtları,bölge için yapılan model çalısmalarında kullanılmıstır. Ülkemizde ilk defa buyogunlukta saglanan kayıtlarla, bölge için zengin bir veri katalogu olusturulmustur.Hazırlanan veri seti kullanılarak sönüm denklem modelini elde etmek için istatistikyöntemlerden yararlanılmıstır.Bunun için en büyük yatay yer ivmesi ve % 5 sönüme karsılık gelen elastik spektralivmelerin, depremin büyüklügü, uzaklıgı ve yerel zemin kosullarının bir fonksiyonuolarak, en iyi istatistiksel uyumu saglamak için birkaç matematiksel modeluygulanmıstır. Çalısma sonunda, çoklu regresyon analiz yöntemi kullanılarakMarmara bölgesi için güncel bir ivme azalım iliskisi modeli gelistirilmistir.

Key Words: earthquake, strong-motion, attenuation relationship, seismic hazard,strong motion network, accelerography, shear wave velocity, peak acceleration,multiple regression.The aim of this study is to develop a new and up-to-date attenuation relationship forMarmara region as a function of distance, magnitude and local site conditions.Therefore, earthquake activity in the rectangular region bounded by 40-42 Northlatitudes and 26-32 East longitudes are examined with strong motion records from1983 to the present time. 721 acceleration records taken from 128 earthquakes withmagnitudes equal or greater than 4.0 are taken into consideration with otherearthquake parameters. Acceleration records taken from accelerometers which wereinstalled at 87 different locations in Marmara region are used in this study. Local soilconditions are categorized according to average shear-wave velocity within 30 mdepth. Together with other earthquakes occurred in this region, main shock andaftershock records taken from two destructive earthquakes occurred in 1999 are usedin model studies for the region. Great number of records obtained for the first timein our country form a powerful data base. Statistical methods are applied to obtainattenuation relationship model by using data set that is prepared.Therefore, a number of mathematical models are applied to obtain best statistical fitto peak ground acceleration and 5 % damped elastic spectral accelerations as afunction of earthquake magnitude, distance and local site conditions. As a result, aup-to-date ground acceleration attenuation model is developed for Marmara regionby using multiple regression method.