Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışlarının analizi

Abstract

Bu araştırmada; ?okul yöneticilerinin sergiledikleri öğretimsel liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları? karşılaştırmalı ilişkisel tarama modeline uygun olarak incelenmiştir.Araştırmanın örneklemini, 2009?2010 öğretim yılında Konya ili merkez ilçelerinde bulunan ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan 711 öğretmen oluşturmaktadır. Tanrıöğen'in (1998) ?Temel Eğitim Öğretmenlerinin Okul Müdürlerinden Bekledikleri Öğretimsel Liderlik Davranışları? başlıklı çalışmasında geliştirdiği Öğretimsel Liderlik Envanteri (ÖLE) ile Polat'ın (2007) ?Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Güven Düzeyleri İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki? adlı doktora tezinde kullandığı ölçek veri toplama aracı olarak kullanılmıştır.Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, t testi ve korelasyon analizi teknikleri kullanılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgular şunlardır:1-Öğretmenlerin, okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışı sergileme düzeylerine ilişkin görüşlerinin ?Katılıyorum? düzeyinde olduğu, bu sonuca göre; okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışı sergileme düzeylerinin ?yüksek? olduğu söylenebilir.2-Öğretmenlerin, örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeyleri ?yüksek? bulunmuştur. Kaynak grubun gözlemlediği örgütsel vatandaşlık davranışı düzeyi alt boyutlarına göre değerlendirildiğinde de tüm boyutlarda ?yüksek? düzeyde bulunmuştur.3-Okul türü değişkenine göre okul müdürlerinin öğretimsel liderlik sergileme düzeyinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla t testi uygulanmıştır. t testi sonuçlarına göre ilköğretim ve ortaöğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışı sergileme düzeyleri okul türü değişkeni bakımından öğretimsel liderlik ölçeğinin alt boyutlarından Öğretimi ve Öğretmeni Geliştirme, Öğretimsel İklim Geliştirme, İletişim Becerileri, Öğretimi Denetleme ve alt boyutlarında farklılaşmamaktadır. Amaç Tanımlama ve Öğrenci Gelişimini İzleme alt boyutlarında ise anlamlı bir fark bulunmuştur.4-Okul türü değişkenine göre; öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeyinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla t testi uygulanmıştır. t testi sonuçlarına göre öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeyleri okul türü değişkeni bakımından örgütsel vatandaşlık davranışı ölçeğinin alt boyutlarından ?centilmenlik? ve ?sivil erdem? alt boyutlarında farklılaşmamakla beraber ?yardımlaşma- nezaket? alt boyutunda çok önemli düzeyde bir fark ve ?vicdanlılık? alt boyutunda ileri düzeyde anlamlı bir fark bulunmuştur.5-Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeyleri ile okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışı sergilemeleri arasında, tüm alt boyutlarda ?orta? düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki görülmüştür.Anahtar Sözcükler: İlköğretim Okulu, Ortaöğretim Okulu, Okul Müdürü, Öğretimsel Liderlik, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı(ÖVD).

The purpose of this study is to make the analysis of the levels of displaying instructional leadership behaviours and the organizational citizenship behaviours of primary and secondary school managers in the central towns of Konya, according to the teachers? opinions.The paradigm of the study is composed of 711 teachers who work in the primary and secondary schools in central towns of Konya.In the analysis of the data, arithmetic average ,standart deviation, ?t? test, correlation analysis techniques were used. The findings of the study :1-)The opinions of the teachers about the levels of the school managers? displaying instructional leadership behaviours is on the level of `I accept? and as a result of this: we can say that the levels of the school managers` displaying instructional leadership behaviours are ?high?.2-)The levels of the teachers? displaying instructional behaviours were found ?high?. When the level of the organizational citizenship behaviors which the source group made were evaluated according to the subdivisions, they were found ?high? in all parts.3-)The test ?t? was carried out to determine whether the level of school managers? displaying instructional leadership differentiate or not according to the variables of the school type. According to the results of the test ?t? the levels of displaying instructional leadership behaviours of the primary and secondary school managers? differentiate with regard to the variables of the school type with the Developing Insruction and the Instructor, Developing Instructional Climate, Comminucation Skills, Supervising Instruction and its subdimensions that are all subdimensions of the measure of the Instructional leadership. In the subdimensions of the Purpose Definition and Following Student Developing, an important distinction was found.4-) According to the variables of the school type; the test ?t? was carried out with the aim of determining whether the level of displaying organizational citizenship has differentiated or not. According to the results of the test ?t? although the level of displaying organizational citizenship behaviours differentiate in the subdimensions of ? sportsmanship ? and ?civil virtue? which are the subdimensions of the organizational citizenship measure, a great distinction is found in the subdimension of ?helping - courtesy? and in the subdimension of ?conscientiousness? a great distinction was also found.5-) Between the levels of the teachers? displaying organizational citizenship behaviours and school managers?displaying instructional leadership behaviours, in all subdimensions a ?medium? level, positive, important relationship were found.Key words: Primary School, Secondary School, School Manager, Instructional Leadership , Organizational Citizenship Behaviours (OCB)