Mevlâna`nın Pervâne Mu`înü`d-Dîn Süleyman ile ilişkileri

Abstract

Mevlâna ve Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman adlı araştırma konumuz ile Anadolu'nun Türkleşmesi sürecinde gerek Türk tarihi gerekse İslam tarihi açısından önemli iki şahsiyetin ilişkilerini, dönemin olayları ve kaynakları çerçevesinde incelemektir. Bu çalışmanın amacı ise; Mevlâna'nın bu tarihi süreçte oynadığı rolün ve ümerâya olan tavrının yanında tarihsel ve dini şahsiyetini, yönetime ve yöneticilere olan yaklaşımını ortaya çıkarmaktır. Bu çalışmayla bunları ortaya çıkarmayı hedeflemekteyiz. Mevlâna'nın ümerâ ile ilişkilerini bilmek, onu daha doğru anlamaya, onun temsil ettiği çizginin zihniyet dünyasını daha iyi kavramaya, onun ümerâ ile ilişkilerini, İslamî bakış açısıyla nasıl yorumladığını doğru görmeye önemli katkısı olacaktır. Türkiye Selçuklu Devleti'nin bu döneminde Mevlâna ve Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman konusu ile Mevlâna'nın çok sıkıntılı olan halk ve ümerâ arasındaki rolü, tavırları, ilişkileri, emir ve âlim münasebetleri açısından ilginç ve önemli detayları gün yüzüne çıkarılabilecektir. Ayrıca Türk tarihine ve kültürüne ait olan unsurların ve Türkiye Selçuklu tarihinin bu en karanlık ve sıkıntılı döneminin detaylarını ve Türkiye Selçuklu tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman'ı çeşitli yönleriyle ortaya çıkarma adına önemli olacaktır. Çalışmamız üç bölüm olarak hazırlanmıştır. Birinci bölümde Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman'ın kökeni, tahsil durumu, ailesi, yetiştiği çevre ve şartlar, Türkiye Selçuklu Devleti hizmetinde görev yaptığı dönemler ve Pervâneoğulları beyliği hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde Mevlâna'nın ümeraya yaklaşımı, Fîhi Mâ Fîh'de Pervâne'ye sohbetleri, Mektûbât adlı eserinde de Pervâne'ye gönderdiği mektupları ayrıntılı olarak irdelenmiştir. Üçüncü bölümde menkıbelerde Mevlâna ve Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman arasındaki ilişkiler incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Mevlâna, Pervâne, Türkiye Selçuklu Devleti, Moğollar, Ümerâ, Mektup.

In our `The Relationship Between Mevlâna And Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman` study, we tried to research the relationship of these two important personalities in both Turkish and Islam History during the Turkization of Anatolia. With this study, it's been tried to find out the role of Mevlâna during this historical process, his attitude to statesman as well as his historical and religious personality and his approach to the government and the principals. To know the relationship between Mevlâna and statesman will contribute a lot to understand him better and to discover accurately how he interprets the relationship with statesman with islamic perspective. During the depression period of Turkish Seljuq State, with Mevlâna and Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman study, it's been tried to reveal the role of Mevlâna between desperate community and statesman, his attitude, relationships and the interesting and the important details in terms of commander and scholar relations. And it's been also tried to reveal the various sides of Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman who is one of the most important person of Turkish Seljuq history. Our study is prepared in three parts. In the first part, the origin of Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman, his education, family, the society and the living conditions and the periods he served for Turkish Seljuq State were studied in detail. In the second part, in order to be able to understand better the attitude of Mevlâna to Pervâne, it's been studied the approach of Mevlâna to statesman in various aspects and the attitude of Mevlâna to Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman in his works. The conversations of Mevlâna with Pervâne were studied from various aspects in Fihi Ma Fih book of Mevlâna. And, 25 letters sent to Pervâne in several occasions were examined in Mevlâna's Mektubat book. In the third and the last part, the relationship between Mevlâna and Pervâne Mu'înü'd-Dîn Süleyman were analyzed in different titles as to classical heroic tales.Key Words: Mevlâna, Pervâne, Turkish Seljuq State, Mongols, Statesman, Letter