Psikolojik belirtileri azaltmaya yönelik psiko - eğitim programının ergenlerde internet bağımlılığına etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, araştırmacı tarafından hazırlanmış olan psikolojik belirtileri azaltmaya yönelik psiko-eğitim programının ergenlerde internet bağımlılığına etkisini incelemektir. Araştırma 2014-2015 eğitim öğretim yılının ikinci yarıyılında İstanbul ili Üsküdar ilçesinde bulunan bir Anadolu Lisesinde eğitim gören, 9. 10. ve 11. sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 506 öğrenci ile yapılmıştır. Araştırma deneklerinin seçimi için İnternet Bağımlılığı Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri kullanılmıştır. Her iki ölçekten ortalamanın üzerinde puan alan 33 öğrenci arasından kura çekilerek 24 kişilik araştırma grubu oluşturulmuştur. Araştırma gruplarına (deney n= 12, kontrol n= 12) seçkisiz atama yapılmıştır. Deney ve kontrol grupları da kura yöntemi ile seçkisiz bir şekilde belirlenmiştir. Literatürde ergenlere uygulanacak psiko-eğitim programının süresinin 50-60 dakika arasında olabileceği ifade edilmektedir. Deney grubuna her birisi 50 dakikadan oluşan 10 oturumluk psikolojik belirtileri azaltmaya yönelik psiko-eğitim programı uygulanırken, kontrol grubuna herhangi bir işlem yapılmamıştır. Çalışmada 2x3'lük (deney/kontrol grupları X ön-test/son-test/izleme testi) split plot deseni kullanılmıştır. Araştırmada veri toplamak amacıyla deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilere İnternet Bağımlılığı Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri oturumlar başlamadan hemen önce, oturumlar tamamlandığında ve oturumlar tamamlandıktan 45 gün sonra olmak üzere toplam üç kez uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde ölçüm ve gruplar arasında fark olup olmadığını belirlemek için tek faktör üzerinde tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi tekniği kullanılmıştır. Üç ölçümden (ön-test son-test ve izleme testi) elde edilen veriler SPSS 16 paket programı ile analiz edilmiş ve anlamlılık düzeyi olarak .05 alınmıştır.Araştırma bulgularına göre araştırmanın bağımlı değişkenlerini oluşturan psikolojik belirtiler ve internet bağımlılığı değişkenlerinin tümü için müdahale x zaman etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür (p<.05). Bu farklılığın kaynağını belirlemek amacıyla Bonferroni uyumlu çoklu karşılaştırma testinden yararlanılmıştır. Bonferroni uyumlu çoklu karşılaştırma testi ve varyans analizinden alınan sonuçlar psiko-eğitim programının psikolojik belirtileri ve internet bağımlılığını azaltmada etkili olduğunu ve bu etkinin 45 günlük izleme sonucunda da kalıcılığını koruduğunu ortaya koymuştur. Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlar tartışılmış ve gelecek araştırmalar için önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: İnternet Bağımlılığı, Psikolojik Belirtiler, Psiko-eğitim Programı, Ergenlik.

The aim of this study is to examine the impact of the psychoeducation program, on the internet addiction in adolescence. The program is prepared by the researcher with the purpose of decreasing the psychological symptoms in adolescence. The research was carried out with 506 high school students studying at 9th, 10th and 11th class of an Anatolian high school located in the district Üsküdar of the city Istanbul. Internet addiction scale and Short Symptom Inventory were used for selecting the experimental objects. A research group with 24 people was created by drawing among 33 students who scored above average from both of the scales. Random assignment to the research groups (experiment n=12, control n=12) was realized. Besides, experiment and control groups were assigned by sortation.It is stated in literature that psychoeducation program to be applied to the adolescence can last about 50-60 minutes. Whilst 10-session psychoeducation program with 50 minutes each were applied to the experiment group aiming the decrease of the psychological symptoms, no action is performed to the control group.2x3 (experiment/control groups X pre-test/post-test/ follow up test) split pot pattern is used in the study. To collect data in the research, the internet addiction scale and short symptom inventory are applied to the students in the experiment and control groups three times, namely at the beginning of the sessions, in the end of the sessions, and after 45 days later. Two factors variance analysis technique was used for repeating measurements on one factor to determine whether there is any difference between the measurements and groups in the analysis of data collected from these measurements.The data obtained from three measurements (pre-test, post-test and follow-up test) was analyzed with the packaged software (SPSS 16) and the significance level is taken as .05.According to the findings of the research, it was observed that the effect of intervention time x is meaningful for all the variables of psychological symptoms and internet addiction constituting the dependent variables of the research (p<.05).Bonferroni compatible multiple comparison test was utilized to identify the source of this difference.The results obtained from Bonferroni compatible multiple comparison test and variance analysis were put forth that psychoeducation program is effective for decreasing the psychological symptoms and internet addictions and that this effect is preserved to be continued after the 45 days follow up.In the light of the discovered findings, results from the research are discussed and recommendations are given for future researches.Keywords: Internet Addiction, Psychological Symptoms, Psychoeducation Program, Adolescence.