Sovyet Rusya tarih ders kitaplarında Türk imajı

Abstract

Tüm sosyal bilimler gibi tarih eğitimi politikası tüm devletler için önemlidir. Bu derslerin içeriği yeni nesillere sosyo kültürel açıdan kendilerini tanımayı ve vatandaş olarak ait oldukları devleti tanımlamayı öğretmektedir. Bu çalışma 1917-1991 yılları arasında Rusya'da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği döneminde eğitim politikası, bu eğitim politikasına bağlı hazırlanan ve okutulan ortaöğretim tarih ders kitaplarındaki Türk imajını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Komünizm düşüncesinin ders kitaplarını biçimlendirdiği bir dönemde tarih eğitiminde Türk, Osmanlı imgesi ile ilgili yaklaşımlar incelenmiştir. Çok miktarda Müslüman ve Türk nüfus barındıran Sovyetler Birliği'nin lideri olan Rusya'nın, bünyesinde barındırdığı halklar ve tarihleri ile ilgili eğitim politikası oldukça önemlidir. Bolşevik devrimi ile `Sovyet milleti` oluşturmaya çalışan Rusya'nın `Öteki`, `Biz ve onlar` algısı bu bağlamda ele alınmıştır. Siyasi değişimlerin ve ideolojilerin eğitim ve ders kitapları üzerinde etkisi Sovyet Rusya'da tarih eğitiminde ve Tarih metodolojisinde beş temel kırılma noktası üzerinden incelenmiş, bu kırılma noktalarındaki değişimler yorumlanmıştır. Bu çalışmada betimsel analiz yöntemi kullanılarak Sovyet döneminde okutulan tarih ders kitapları incelenmiş ve elde edilen bulgularla öğretilmek istenen Türk imajı değerlendirilmiştir. Dönemin tarih ders kitaplarındaki resimler de görsel olarak verilmek istenen mesajı yorumlamak için çalışmaya dâhil edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda siyasi arenada görülen değişimlerin Sovyet tarih ders kitaplarını etkilediği ve bu değişimin `Türk İmajı` için de geçerli olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Tarih, Tarih Eğitimi, SSCB, Tarih Ders Kitabı, Türk İmgesi

Like all social sciences, the history education policy is also important for all states. The content of these corses to educate the new generation about identify themselves in a cosio-cultural way and recognizing the state that they belong to. This study aims to determinate that the education policy in Soviet Socialist Republics between 1917-1991, and determinating the Turkish Image in high schools' history textbooks which have been prepared according to the this policy. It has been investigated of Turkish and Ottoman images and related approaches in the term of the history education that was affected by communism. Russia is the leader of the Soviet Union and with high Muslim and Turkish population, so the education about the people and their history inside of it, is very important. It is dicccussed that Bolshevik revolution's `Soviet people` Notion and Russin's `Other`, `we and the others` notions in this context. Political changes and ideologies of education and the effect on history education and textbooks in Soviet Russia examined through the breaking point of five basic methodology of history, this has been interpreted to changes in the breaking point. In this study, it has been used the method of descriptive analysis, teaching of history textbooks that were taught in the Soviet era were examined and the findings, were evaluated together with the image of the Turkish. The pictures in the history textbooks of the period included the study in order to interpret the intended message visually. As a result of the examination of Soviet history textbooks in the political arena, affects the observed changes, and these changes were observed that it is valid for `the image of the Turkish`. Keywords: History, History Education, USSR, History textbook, Turkish image, Ottoman image