Ortaokul öğrencilerinin demokratik vatandaş kavramına bakış açılarının metaforlar yoluyla incelenmesi

Abstract

Bu çalışma ile ortaokul öğrencilerinin demokratik vatandaş kavramına bakış açılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi amaçlanmıştır. Genel amaç doğrultusunda araştırmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, 2016-2017 Eğitim Öğretim yılında Kocaeli ilinin Körfez ilçesinde yer alan toplam 450 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Verilere yarı yapılandırılmış formlarla ulaşılmıştır. Öğrencilerin yazdıkları metafor ve açıklamalar bu araştırmada temel veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulardan, ortaokul öğrencilerinin demokratik vatandaş kavramını özgürlük, adalet, birlik- beraberlik, katılım, eşitlik, vatanseverlik, çalışkanlık ve sorumluluk olmak üzere 8 kategoride algıladıkları görülmüştür. Öğrencilerin görüşleri analiz edildiğinde ürettikleri metaforların özgürlük ve adalet kategorilerinde yoğunlaştığı görülmektedir. En az oluşturulan metafor kategorisi ise ''çalışkanlık'' kategorisidir. En çok kullanılan metaforların ''kuş'', gökyüzü'' ve ''terazi'' metaforu olduğu ortaya çıkmıştır. Kuş ve gökyüzü metaforu özgürlüğü temsil etmiştir. ''Terazi''metaforu genel olarak adaleti temsil etmiştir. Demokratik vatandaş ile ilgili yaptıkları açıklamalarda karar verme, seçim, oy kullanma, ülke yönetiminde söz sahibi olma gibi demokrasinin ayırt edici özelliklerine de değinmişlerdir. Sınıf düzeylerine göre incelendiğinde. 5. Sınıf öğrencileri tarafından en çok özgürlük kategorisinde (16 metafor %17,7) metafor geliştirilirken en az metaforun sorumluluk kategorisinde (5 metafor, %5,5) geliştirildiği tespit edilmiştir. 6. Sınıf öğrencileri tarafından en çok özgürlük kategorisinde (16 metafor %17,7) metafor geliştirilirken en az metafor vatanseverlik kategorisinde (7 metafor, %7,7) geliştirilmiştir. Araştırmaya katılan 7. Sınıf öğrencileri toplamda 46 adet metafor üretmiştir. Metaforlar incelendiğinde ''vatanını savunan vatandaş'', ''eşit kollu terazi'', ''adalet çiçeği'' metaforunu en çok kullandıkları görülmüştür. 7. Sınıf öğrencileri tarafından en çok özgürlük kategorisinde (16 metafor %17,7) metafor geliştirilirken en az metafor çalışkanlık kategorisinde (7 metafor, %7,7) geliştirildiği tespit edilmiştir. 8. Sınıf öğrencilerinin demokratik vatandaş kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar incelendiğinde 49 farklı metafor ürettiği ''adil vatandaş'', ''15 Temmuz'', ''eşit kollu terazi'', metaforunu en çok kullandıkları görülmüştür. 8. Sınıf öğrencileri tarafından en çok özgürlük kategorisinde (26 metafor %18,8) metafor geliştirilirken en az metafor çalışkanlık kategorisinde (11 metafor %7,9) geliştirilmiştir. 8. ve 7. sınıf ortaokul öğrencilerinin ürettikleri metaforlar daha çok çeşitlilik göstermektedir. 8. sınıflar 49 adet metafor üretirken 7. sınıflar ise 46 adet metafor üretmişlerdir. 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin oluşturduğu metaforlar ise daha az çeşitlilik göstermektedir 5. sınıflar 43 adet metafor üretirken 6. sınıflar ise 41 adet metafor üretmiştir. Aynı zamanda sınıf düzeyleri yükseldikçe oluşturulan metaforların daha soyut bir yapıya büründüğü gözlemlenmiştir. Anahtar kelimeler: Demokratik Vatandaş, Ortaokul Öğrencileri, Metafor, Vatandaşlık.

In this study, it is aimed to determine the view of the middle school students on the concept of democratic citizens through the metaphors. In the research towards the general objective, one of the qualitative research designs phenomenology was used. The participants of the survey are 450 grade students in the Körfez district of Kocaeli province in the academic year of 2016-2017. Data have been reached with semi-structured forms. The metaphors and explanations written by the students were used as the basic data source in this research. Data were analyzed through content analysis. The findings from the research show that a majority of middle school students perceive democratic citizenship in eight categories: freedom, equality, justice, participation, responsibility, diligence, unity and patriotism. When the opinions of the students are analyzed, it is seen that the metaphors they produce concentrate on the categories of freedom and justice The Least categories is unity. In this context, the most commonly used metaphor is the bird and scale. Students have also mentioned the distinctive characteristics of democracy, such as decision-making, participation, election, voting, and having a say in the country's administration when they are explaining what they do with democratic citizen. When we research the metaphores that 5th graders have related with the term of democratic citizen, the totally produce metaphores. And when the metaphores studied, being rightous, juicy watermelon and language metaphores were used most. By the 5.th graders the most metaphore was developed in freedom category (16 metaphores %17,7) and the least metaphore was developed in responsibility category (5 metafor, %5,5). When we research the metaphores that 6th.graders have related with the term of democratic citizen, they totatlly produce metaphores. And when the metaphores studied; it was seen that voting, cooperation metaphores were used most. By the 6th gaders the most metaphore was used in freedom category (16 metaphores %17,7) and the least metaphore was developed in patriotism category (7 metaphores, %7,7). When we researc the metaphores that 7th gaders have related with the democratic citizen; 90 7th graders totally produce 46 metaphores. When we reseach the metaphores that 7th graders produce, it was seen that a patriot, equal scale, flower of justice metaphores were used most. By the 7th graders the most metaphore was developed in the freedom category (16 metaphores %17,7) and the least metaphore was developed in being hardworking category (7 metaphores, %7,7). When we study the metaphores that 8th graders produce, totally 138 graders produce 49 metaphores. By the 8th graders the most metaphore was developed in the freedom category (26 metaphores %18,8) and the least metaphore was developed in being hardworking category (11 metaphores %7,9) And when the metaphores studied, it was seen that they use the fair patriot metaphore, 15th july metaphore equal scale metaphore most. Acording to grade levels, metaphores that 8th 49 metaphore produce. 7th 46 fand grades produce show variety much more than 5th 43 and 6th 41 grades rise the more abrascth is the structure.Keywords: Democratic Citizen, Secondary School Students, Metaphor, Citizenship