Kabul ve kararlılık terapisi yönelimli psiko-eğitim programının başa çıkma yeterliği üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Kabul ve Kararlılık Terapisi yönelimli psiko-eğitim programının başa çıkma yeterliği üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, 2015-2016 eğitim öğretim yılında Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi İngilizce Hazırlık Programı'nda öğrenim gören 10'u kız, 10' erkek olmak üzere toplam 20 üniversite öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Deneysel bir çalışma olan bu araştırmanın bağımlı değişkenini Başa Çıkma Yeterliği Ölçeği (BÇYÖ) puanları, bağımsız değişkenini ise `Kabul ve Kararlılık Terapisi Yönelimli Psiko-Eğitim Programı` oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Akın ve diğerleri (2014) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Başa Çıkma Yeterliği Ölçeği kullanılmıştır.Bu araştırma, gerçek deneme modellerinden ön-test, son-test, kontrol gruplu deneysel desen ile gerçekleştirilmiştir. BÇYÖ'den alınan puanlara göre oluşturulan deney grubuna araştırmacı tarafından geliştirilen sekiz oturumluk `KKT Yönelimli Psiko-Eğitim Programı` uygulanmıştır. Kontrol grubuna yönelik herhangi bir işlem yapılmamıştır. Deney grubuna `Kabul ve Kararlılık Terapisi Yönelimli Psiko-Eğitim Programı` uygulanmadan iki hafta önce, deney ve kontrol gruplarında yer alan katılımcılara ön-testler uygulanmıştır. Deney ve kontrol gruplarına, psiko-eğitim programı uygulamasının tamamlanmasından iki hafta sonra son-test; iki ay sonra ise izleme testleri uygulanmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen verilerin analizinde, ölçüm ve gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığı tekrarlı ölçümler için iki faktörlü varyans analizi (ANOVA) tekniğiyle incelenmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin analizi SPSS 20 programıyla gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonucunda, Kabul ve Kararlılık Terapisi yönelimi psiko-eğitim programının başa çıkma yeterliği düzeyini arttırmada anlamlı düzeyde etkili olduğu ve bu etkinin izleme ölçümlerinde de değişmediği görülmüştür. Elde edilen bulgular literatür ışığında tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Kabul ve kararlılık terapisi, başa çıkma yeterliği, psiko-eğitim programı.

Purpose of this study was to investigate the effect of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) oriented psycho-educational program on coping competence. The study was conducted with 20 university students including 10 girls and 10 boys from Fatih Sultan Mehmet Vakif University English Preparatory Program between the 2015-2016 education terms. Dependent variable of this experimental study are Coping Competence Scale scores, while; independent variable of this study is ACT oriented psycho-educational program. As data collection tool, Turkish version of Coping Competence Questionnaire (Akin, et. al., 2014) was used in this study.The study had been examined by pretest-posttest control group design from true experimantal designs. ACT Oriented Psycho-Educational 8-week Program developed by the researcher was applied to experimental group which was constituted according to the scores of Coping Competence Qustionnaire. No action was taken to the students in control group. Pre-tests were applied to experimental and control groups two weeks before the application of `ACT Oriented Psycho-Educational Program`. Also, post-tests were given to the subjects of experimental and control group two-weeks after the completion of administration of the psycho-educational program and follow-up tests were given to the same group two-months after the manipulation. For the data analysis, repeated measures two-way ANOVA was conducted for investigating whether there is a significant difference between groups and measures. SPSS 20 program was used for the statistical data analysis.In conclusion, it was found that `ACT Oriented Psycho-Educational Program` has a significant effect in increasing coping competence levels and also, the same effect was found for the follow-up measures. The results obtained were discussed thoroughly in the lights of literature and some suggestions were made for the future studies.Keywords: Acceptance and commitment therapy, coping competence, psycho-educational program.