Samsun mesleki eğitim merkezi öğrencilerinde iş kazası, ramak kala olay sıklığı, nedenleri ve dürtüsellikle ilişkisi

Abstract

Giriş-amaç: Çocuklar ve gençler çalışma yaşamında özel bir risk grubu olarak tanımlanmaktadır. Çalışanların mesleki eğitim almaya başladıkları andan itibaren kişisel özelliklerinin ortaya konulması ve iş kazası (İK)'na neden olan etkenlerin ortaya çıkarılması, İK'na bağlı sakatlanma ya da ölümlerin önlenmesinde önemli bir adımdır. Bu çalışma mesleki eğitim merkezi (MEM)'ne devam eden öğrencilerde İK ve ramak kala olay (RKO) sıklığını, nedenlerini ve dürtüsellikle ilişkisini değerlendirmek amacıyla planlanmıştır.Gereç-yöntem: 01.12.2014-19.12.2014 tarihleri arasında anketi yapılan kesitsel tipteki bu çalışmaya, Samsun MEM'nde 2014-2015 eğitim öğretim yılında eğitim alan ve 15-24 yaş aralığında olan 483 öğrencinin tamamı alınmıştır. Devamsızlık, anket formundaki eksiklikler nedeni ile 412(%85,3) öğrenci çalışmaya dahil edilmiştir. Katılımcılara sosyodemografik özelliklerini, çalışma yaşamını, çalışma ortamı ve koşullarını, İK ve RKO geçirme durumunu sorgulamaya yönelik sorular ve Barratt Dürtüsellik Ölçeği'ni içeren anket formu gözlem altında uygulanmıştır.Bulgular: Araştırma grubunu oluşturan öğrencilerin yaş ortancası 18 (15,0-24,0) yıl olarak bulunmuştur. Öğrencilerin çalışma yaşamına ilişkin özellikler değerlendirildiğinde, öğrencilerin 206(%50,0)'sinin kısa sürede meslek edinmek amacıyla çalışmaya başladığı ve çalışmaya başladıklarından beri geçen zamanın ortancasının 3,0 (0,1-12,0) yıl olduğu bulunmuştur. Katılımcıların 264(%64,1)'ü çalıştıkları işyerinde, çalışma ortamından kaynaklanan en az bir risk faktörü bulunduğunu bildirmiştir. Son 12 ay içinde çalışma grubundaki öğrencilerin 52(%12,6)'si İK ve 147(%35,7)'si RKO geçirdiğini, 131(%31,8)'i alkol kullandığını ifade etmiştir. Katılımcıların toplam dürtüsellik puanının 59,8 ± 9,8 puan olduğu bulunmuştur. Çalışma ortamında risk faktörü varlığının, tehlike durumunun, bilişsel dürtüselliğin, plansızlık dürtüselliğinin ve toplam dürtüselliğin İK geçirme bakımından; cinsiyetin, çalışmaya başladıktan beri geçen zamanın, işi sevme durumunun, işyeri/işkolu değişikliği yapma durumunun, tehlike durumunun, çalışan sayısına göre işyeri büyüklüğünün, çalışma ortamında risk faktörü varlığının, çalışılan gün sayısının, hastalık izni alabilme durumunun, alkol kullanmanın, bilişsel dürtüselliğin ve toplam dürtüselliğin RKO geçirme bakımından anlamlı faktörler olduğu belirlenmiştir. Sonuç-Öneriler: Ailesel ve sosyoekonomik sorunların yanı sıra iş hayatına ait özelliklerin yaratabileceği psikolojik ve fiziksel sorunlar, çalışan gençleri İK ve yaralanmalara yatkın hale getirebilmektedir. Bu konuda farkındalık içerisinde olmak, fiziksel ve ruhsal açıdan gerekli kontrolleri yapmak ve profesyonel destek sağlamak, mevcut koşulları iyileştirmek amacıyla devlete, işverenlere, sivil toplum örgütleri ve meslek kuruluşlarına, ailelere pek çok sorumluluk düşmektedir. Anahtar Kelimeler: İş Kazası; Ramak Kala Olay; Mesleki eğitim; Risk faktörleri; Dürtüsellik.

Introduction-aim: Children and the young people are defined as a special risk group in the work life. Since the moment the workers start taking occupational training, the expression of personal characteristics and the revelation of factors causing the occupational accident (OA) are a significant step for preventing the injuries and deaths causing from OA. This study is planned in order to evaluate the OA and near miss events (NME) for the students attending the vocational training center (VTC) and its prevalence, its causes and its relation with the impulsivity.Materials-methods: All of 483 students between 15 and 24 years of age and taking training in Samsun VTC for the period of 2014-2015 are included into the cross sectional type of this study and questionnaire analysis has been applied on the period between 01.12.2014-19.12.2014. But because of the absent students and the inadequate answers on the questionnaire form, only 412 (%85,3) of students are included into the study. To those students, that have been included into study, the questions regarding socio-demographic features, work life, work environment and conditions, the situation of having OA and NME and the questionnaire form including Barratt Impulsivity Scale have been applied.Results: The median age (in years) of the students forming the research group has been found out as 18 (15,0-24,0). When the features regarding working life of students are evaluated, 206 (%50,0) of the students are found out as they have started working in order to take up a profession in a short period of time and the median time interval that has passed since the moment they have started working is found out as 3,0 (0,1-12,0) years. 264 (%64,1) of the participants have stated that there has been at least one factor causing from the work environment in their workplace. In the last 12 months, 52 (%12,6) of them has declared they have had OA and 147(%35,7) of them have had NME, 131 (%31,8) of them have been drinking alcohol. It is found out that total impulsivity score of participants is 59,8±9,8 points. The presence of risk factors in the work environment, situations of hazard, cognitive impulsivity,unplanned impulsivity and total impulsivity are determined as significant factor for having OA; gender, time since he started work last time, love status for their job, workplace / branch change, situations of hazard, workplace size by the number of employees, the presence of risk factors in the work environment, the number of days worked, the status of taking sick leave, alcohol use, cognitive impulsivity and total impulsivity are determined to be significant factors for having NME. Conclusion-Recommendations: Besides family-related and socio-economic problems, the psychological and physiological problems that may be caused by the features related to work life make the young workers more inclined to having injuries. About this topic, the state, employers, non-governmental organizations and professional organizations, families must burden many responsibilities in order to be in awareness, to do all controls regarding physical and mental perspectives, to provide professional support, to improve the current conditions. Keywords: Occupational Accident; Near Miss Accident; Vocational training; Risk factors; Impulsivity.