Çağdaş finansman tekniklerinden türev ürünler ve tek düzen muhasebe sistemine göre muhasebe uygulamaları

Abstract

ÖZET Türev ürünler, uluslararası fınans piyasalarında müşterilerin yatırım finansmanı, risk yönetimi gibi karmaşık ve rekabete yönelik çeşitli ihtiyaçlarına cevap verebilmek amacıyla ortaya çıkan gelişmiş ürünlerdir. Bu ürünler, Para ve Sermaye piyasaları ürünleri olan hisse senedi, hazine bonosu, tahvil, mevduat gibi araçlara alternatif olarak geliştirilmişlerdir. Döviz kurlarındaki sürekli değişim sonucu oluşan kur riski ve uluslararası piyasalardaki faiz haddi dalgalanmalarının oluşturduğu faiz riski sorunlarına çözüm arayışları türev ürünlerin gelişiminde büyük rol oynamıştır. Faiz oranları, döviz kurları, hisse senedi endeksleri ve çeşitli ürünlerin (metalurjik, tarımsal, hayvansal.... vs) fiyatları, türev ürünlerin konularını teşkil etmektedir. Kanunlara göre bu ürünler çeşitli piyasalarda işlem görmekte olup, bu piyasalarda türev piyasaları olarak adlandırılmaktadır. Piyasalarda ortaya çıkan ilk türev ürünler forward, swap, futures ve opsiyon işlemleridir. Bu işlemler Amerika başta olmak üzere bazı Avrupa ve Asya ülkelerinde de yaygın olarak uygulanmaktadır. Türev ürünler ülkemizde ekonomik istikrarsızlık, piyasa düzensizliği ve yetersizliği, yasal düzenleme eksikliği ve ilgili muhasebe standartlarının oluşturulmayışı gibi nedenlerden dolayı gelişme gösterememiştir.

ABSTRACT Derivate Products which are financial tools like stocks, treasure bonds, funds, and accounts are created in order to satisfy the needs of the customers. To have a protection against currency risk which is caused by the aberration of the foreign exchange rates and against interest rate risk which is caused by the fluctuations in money supply, international financial institutions have played a major role in developing the derivate products. Derivate products are used to manage risks regarding foreign exchange risks, risk of shares, risk of speculative goods such as commodities, metals and others. These commodities are traded in special markets. These markets are called Derivate Product Markets. Forward, swap, future and options are the first optional products that are formed in these markets. These products are widely used in Europe, in some Asian countries and especially in the USA. These products have not developed in our country due to economic inconsistency, market incapability, lack of official regulations and related accounting standardization.