Anadolu ağızlarında sevgi ve övgü sözleri

Abstract

TC KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI ANA BİLİM DALI ANADOLU AĞIZLARINDA SEVGİ VE OVGU SÖZLERİ (ÖZET) Bir dilin evrim tarihini yazacak olan dil bilgini için ağız araştırıcılarının derleyip değerlendirdiği malzeme kadar değerli bir diğer varlık düşünülemez. Çünkü dil bilgininin dilin tarihini düzenlemekte yararlanacağı eski metinler, hiçbir zaman devirlerinde konuşulan dili, olduğu gibi yazıya geçirmiş değillerdir. Bir dile yeni bir kelime girecekse, Snce kelimenin ağızlardaki karşılığı aranmalıdır. Bir dilde bir kelimenin karşılığı olduğu hâlde yabancı dilden kelime alınması, millî birliğin çözülüşünün izidir. Bu tezi hazırlamaktaki amacım, dilimizi yabancı kelimelerin istilâsından kurtarmak, dilimizdeki yozlaşmayı önlemektir. Gençlerin birbirlerine olan sevgilerini dile getirirken `I love you` demeleri yerine veya birini överken `best`, `star`, `beatifiıl` sıfatlarını kullanmaları yerine, Anadolu ağızlarının kelime hazinesinde yer alan sevgi ve övgü kelimelerini kullanmaları amacıyla bu çalışmayı yaptım. `Dilinin ağızlarını özenle arayıp taramamış bir kimse, onu henüz yarım biliyor demektir` diyen Fransız dil bilimi yazan Charles Nodier'in sözünden hareketle araştırmaya başladım. Sevgi kelimesi, dostluk, aşk kavramlarını ihtiva ettiği için araştırmada Anadolu ağızlarında aşk, sevgi, seven, sevgili, dostluk için söylenen kelimelere yer verdim. Anadolu ağızlarının haritası henüz yapılmadığı için dağınık malzeme içerisinde, Anadolu ağızları konusunu işleyen üniversite bitirme, yüksek lisans, doktora tezlerini, TDK tarafından basdan ağızlar konusunu işleyen eserleri ve folklorik mâhiyetteki eserleri inceledim. Tezdeki amaç, Türkçe'nin kelime hazinesini ortaya koymak olduğu için, kelimelerin morfolojik, fonetik değişiklikleri üzerinde durmadım. Tezde benzetme yoluyla yapılan sevgi ve övgü sözleri, argolu sevgi sözleri verilmiş ve sevgi ve övgü sözlerinin gramer incelemesi yapılmıştır. Tez, yüz yirmi bir eser taranarak yazılmıştır.Tezin tamamı 2$Û> sayfadan oluşmaktadır. Tez Danışmanı : Yrd. Doç. Dr. Nesrin Altun Tezi Hazırlayan :Seh/inaz Güvenç Tez Kabul Tarihi :22.09.2000- 2000/10 Jüri Üyeleri :Prof.Dr. Naci Tokmak : Yrd. Doç.Dr. Münevver Tekcan u

TURKISH REPUBLIC OF KOCAELİ UNIVERSITY SOCIAL SCIENCE INSTITUTION DEPARTMENT OF TURKISH LITERATURE İN ANATOLIAN DİALECTS THE WORDS OF LOVE AND PRAİSE (The Summary of the Study) For a scholar who will write the evolution of the history that language, there is nothing more important for him except the material that is arranged by the investigators of the dialects, because the old manuscripts from which the scholar will take some help, in any time of the era, didn't write the spoken language exactly, if a new word will be taken to the language, first of all, this words meaning should be looked for in the dialects return Although a word has a return meaning in a language and it's being taken to the language will causse the breakings in national unity. My aim to prepare this thesis is to save our language from the impressions of foreign languages and prevert it from degenaritng. while the young people expressing their love to somebody, their using the sentence `I love you` and while they are praising eachothers, again their using the adjectives like `best`, `star`, `beautiful`, arent very suitable to use in our language. Young people should choose these kinds of words and sentences from the Anatolian dialects and my theisis includes this subject. I started to investigate this subject with help of the remarkables which are said by a French linguist called Charles Nodier. He says that :`A person who didnt look for his languages, dialects means that he knows the half of it.`. Because the word love expresses the friendship and the love, I give a palace the words like `love`, like lover, friend which are used in Anadolian dialects. Because of the uncompleteness of the Anatolian dialects map, in a very untidy materials, I study the thesis of graduated students, master clasies researches and moreover, the manuscripts that are written about the dialects and the aim in the thesis is to bring out the treasure of the Turkish language and Turkish words so I didn't take an interest in the morphology and phonetics. İn my thesis, I give place the words which include the love and praise words and some slangs of those words.Besidesthese, I made a grammar investigation of these words. This thesis is done by detecting a hundred and twenty one monuscrippts. All of the thesis has got two hundred eighty pages. The Advisor of the Thesis : Yrd. Doç. Dr. Nesrin Altun The Preparation of the Thesis :Selvinaz Güvenç The Acceptance Time of the Thesis:22.09.2uu0 /(2000/10) The Members of the Jury :Prof. Dr. Naci Tokmak : Yrd. Doç. Dr. Münevver Tekcan 111