Mersin ve çevresindeki antik çağ zeytin ve üzüm presleri

Abstract

Mersin ve Çevresindeki Antik Çağ Zeytin ve Üzüm Presleri? konulu buçalışma, Tarsus ve Erdemli ilçelerini kapsamaktadır. Tarsus'taki çalışmalar KırıtKöyü sınırları içinde ?Göğeren Kalesi? denilen birkaç duvar parçasının bulunduğuve bir çok mezarın yeraldığı nekropol alanında gerçekleştirilmiştir. Erdemliilçesindeki çalışmalar ise Yeniyurt Kalesi, Küstüllü (Üçayak), Eski Veyselliörenyerleriyle, Kayacı, Arslanlı, Üçtepe, Köşkerli, Çiriş, Hüsametli ve YeniyurtKöyünde sürdürülmüştür. Bu bölgelerde tespit edilen zeytin ya da üzüm ezmekamacıyla yapılmış işlik ve döşemler, çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır.Genellikle kayalara oyulmuş olan bu işlikler, ana kayanın yapısından ve değişiknedenlerden dolayı farklı biçimlere sahiptir. Bunlar sığ bir pres teknesi ve dahaderin yapıdaki toplama havuzundan oluşurlar. Bu tarzdaki işlikler şarap işliğidir.Çünkü Zeytinyağı işliklerinde çoğunlukla toplama havuzu bulunmaz. Araştırmadatespit edilen şarap işliklerinin çoğu dikdörtgen bir pres teknesi ve yuvarlak birtoplama havuzundan meydana gelir. Bunların dışında işliklerin çevresinde küçükkaya çanak ve çukurlarına da rastlanmıştır. Yağ ve şarap üretiminin ilk aşamasınıoluşturan bu döşemlerin çapları ve derinlikleri değişmektedir. Fakat genellikle 30-40 cm. çaplarında ve 20-30 cm. derinliklerindedir. Araştırmada tespit edilen birdiğer buluntu ise pres kalasını aşağı çekmek için kullanılan kabaca veya düzenlişekilde biçimlendirilmiş, genellikle üst tarafında bağlama delikleri bulunan taşağırlıklardır. Düzenli şekillendirilmiş örnekler de bir birliktelik göze çarparkenkabaca şekillendirilmiş örneklerde bu birliktelik görülmez.İşliklerin tarihlenmesinde kesin bir kriter olmamakla birlikte, bunlarınçevresinde ele geçen seramik parçalarından ve daha önceki çalışmalarda tespitedilen ve tarihlendirme konusunda önemli ipuçları veren buluntulardan dolayı buişlik ve döşemler genellikle Roma ve Bizans dönemine verilmektedir. Fakatişlikler çevresinde bulunan çanak çömlek parçaları, işliklerin, çömleklerin işaretettiği tarihte yapılmadığını bilhassa o tarihten itibaren tekrar kullanılmadığınıgöstermektedir. Bu da işliklerin bu tarihlerden çok daha önceleri yapılmış olmaihtimalini gündeme getirmektedir.

This work called as ? Olive and Grape Presses of Antiquity in Mersin andVicinity? includes Tarsus and Erdemli town of Mersin situated in Cilicia Area.The work in Tarsus was conducted the borderland of Kırıt village in which acastle called ?Gögeren Castle? condunted of a couple of wall and where manygraves are located in cemetery area. Besides, the work in Erdemli town wascarried out in ruins of Yeniyurt Castle, Küstüllü (Üçayak), Eski Veyselli andKayacı, Arslanlı, Üçtepe, Köşkerli, Çiriş, Hüsametli and Yeniyurt villages. Thepresses and installations , found in these areas, had been made for crushing oliveand grapes and these form a fundamental part of study. These presses which wereusually carved in main rock have different shape owing to the situation of the rockand various reasons. These presses consist of a shallow crushing and a deeper vat.These kind of presses are usually wine presses. Because olive oil presses don?thave a vat. Most of the wine presses which were found during the research have arectangular crushing bed and circular vat. Apart from these examples, small rockcut and holes were determined around the presses. The diameters and depths oftheses installations which consist of first level of production of wine and olive oilare different. But they have usually 30-40 cm. diameter and 20-30 cm. depth. Theother finding which was found during the research is the press weights. Theseweights that have a hole on the top were used to pull the beam of the oress down.Although well shaped examples have nearly the same shape, roughly shapedexamples do not show the same characteristics.Eventhough there isn?t an obvious evidence to date the oresses, thesepresses and installations are dated Roman and Byzantium times through ceramicfound around the presses and the findings of the former research which provideimportant clues for determining their dates. But ceramic fragments found, aroundthe presses point out that, the presses weren?t carved in the date when the ceramicwere made and particularly the presses weren?t used any more after that date. Thisemphasizes the possibility that the presses must have been made much earlier thanthat dates.