Kamu kurumları ve turistik işletmelerin doğal çevre-turizm etkileşimindeki rolleri: Bodrum örneği

Abstract

ÖZET Turizmin geliştiği bölgelerde yeni faaliyet alanları meydana gelir. Bu faaliyet alanları hizmet üretimi şeklindedir ve turistlerin ihtiyaç duyduğu malların üretimini de kapsayan etkinliklerin ekonomik, toplumsal sosyal ve çevresel boyutları vardır. Bu çalışmada ağırliklı olarak turizmin doğal çevre üzerine yaptığı etkiler ile turizm potansiyelini yaratan en önemli unsur olan çevrenin Inrizmin gelişmesindeki rolü ele alınacaktır. Sanayileşme, plansız kentleşme, hızlı nüfus artışı, çevresel soranların temel nedenleridir. Turizm de sonuç olarak bir nüfus hareketidir ve doğal çevre üzerinde olumsuz etkileri olmaktadır. Yapılan araştırmalar, turistlerin çevre duyarlılıklarımn arttığını göstermektedir. Turistler, çevre sorunlarının olmadığı, doğal çevresi bozulmamış turistik bölgelere ilgi duymakta ve tatil tercihlerini bu tür bölgelerden yana kullanmaktadu-lar. özellikle 1970'li yıllarda başlayan kitle turizmi, günümüzde turistik bölgelerde, doğal çevre varlıkları üzerinde aşırı baskı unsuru haline gelmiştir. Kitle turizminin, doğal çevre üzerinde yaptığı tahribatı önlemek için, turizm sektörü alternatif çözümler bulma çabası içindedir. Tartışılan ve önerilen alternatif turizm türleri, çevreye daha az zarar vereceği düşünülen, yumuşak turizm, yeşil turizm, kırsal turizm, ekolojik turizmdir. Bu tezin amacı, 1970'li yıllardan itibaren gelişen turizmin, doğal çevre değerleri üzerinde, varsa yaptığı olumsuz etkileri saptamak ve ilgili kurum ve kuruluşların bu olumsuz etkilerin bertarafi için aldığı t^bMerinin sonuçlarım tespit etmektir. Bodrum yarımadasında, kamu kurum ve konaklama işletmeleri yöneticilerinin, doğal çevre-turizm elMeşimindeki rolleri ve görüşleri ile alınan tedbirlerin neler olduğunu saptamaktır.Tezin teorik bölümü beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde doğal çevre, ikinci bölümde ise turizm kavramları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde, turizmin doğal çevre üzerinde yaptığı olumsuz etkiler ve yarattığı çevre sorunları ele alınmış, turizm olgusu ve çevre faktörlerinin etkileşimi değerlendirilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde turizm olgusu ve çevre faktörleri üzerinde durulmuştur. Beşinci bölümde, Bodrum yanmadasının turistik değerleri ve turizm arzı incelenmiştir. Bodrum' daki kamu kurumlarından alınan veriler bu bölümde kullanılmıştır. Tezin araştırma bölümünde, literatür çalışması çerçevesinde, konaklama işletmeleri yöneticileri ve meslek kriterine göre belirlenmiş yerleşik kişilerin doğal çevre turizm ilişkisi hakkındaki değerlendirmeleri anket uygulanılarak ve yüz yüze görüşülerek saptanmaya çalışılmıştır. Bodrum yanmadasmdaki kamu ile sivil toplum kuruluş yöneticilerinin konu ile ilgili görüşleri alınmış ve ikinci el kaynaklardan yararlanılmıştır. Tartışma ve sonuç bölümünde ise araştırmada elde edilen veriler ışığında, Bodrum yarımadasında doğal çevre-turizm etküeşiminin durumu tartışılmış ve yorumlanmıştır.

ABSTRACT In the regions where tourism is developing, in addition to already existing production activities, new activities are started by drawing on the historical, cultural and natural assets of the region. In particular, these activities are in the form of service production. Activities encompassing the production of goods required by the tourists have economic, social and environmental dimensions. In this study, mainly effects of the tourism on the natural environment, which is the most important factor in the creation of tourism potential, and role of environment in the development of tourism are investigated. Industrialisation, unplanned urbanisation, rapid population growth are the basic reasons for the environmental problems. Tourism is also a kind of movement of population and it has adverse effects on the environment. Research has shown that the consciousness of tourists about environment has been raising. Tourists prefer regions which do not have environmental problems and whose natural environment has not been spoiled, and they want to spend their holidays in such regions. Mass tourism which has been popular particularly since 1970s has nowadays come to be a factor threatening environmental assets. In order to prevent the damage caused by the mass tourism on the environment, tourism sector has been trying to find alternative solutions. Some other alternative types of tourism such as soft tourism, green tourism, country tourism and ecology tourism have been discussed and recommended, as they are believed to render less harm for the environment. The aim of this thesis is to determine the negative effects, if there is any, of tourism growing since 1970 on the environmental assets, and investigate the measures taken by the public authories to get rid of these negative effects and the results of these attempts. Moreover, it will look at the roles and opinions of managers of tourism organisations in Bodrum peninsula in terms of natural environment- tourism interaction, and measures specific to individual organisations.There are five chapters in the theoretical part of the thesis. In the first chapter, natural environment; in the second chapter, tourism related concepts are dealt with. In the third chapter, role of the environment on the development of tourism and negative effects of tourism on the environment and environmental problems generated by tourism are investigated. In the fourth chapter, interaction taking place between tourism and environmental factors are looked at. In the fifth chapter, tourism assets and tourism supply of Bodrum district are investigated. Data obtained from public institutions in Bodrum are exploited in this chapter. In the research part of the thesis, within trie framework of literature review, through a questionnaire, opinions of managers of tourism organisations and of those who witnessed the past of Bodrum district with regards to environment-tourism interaction are solicited. Collected data are presented in tables and analysed through variance t-test. In the conclusion chapter, in the light of the data obtained in the study, environment-tourism interaction in Bodrum peninsula is discussed and interpreted.