Kriz dönemlerine yönlendirilmiş strateji ve vizyon yönetimi ve bir uygulama

Abstract

ÖZET Çevredeki belirsizlik ve değişiklik durumu, günümüzde işletmeleri sürekli olarak beklenmedik tehlike ve fırsatlarla karşı karşıya bırakmaktadır. İster tehlike olsun, ister fırsat olsun beklenmeyen ve önceden sezilemeyen olaylar, işletmeleri plansız değişime zorlamakta ve krize sevkedebilmektedir. Kriz, `bir işin, bir olayın geçtiği değişik safha, içinden çıkılması zor durum, birdenbire meydana gelen kötüye gidiş yönündeki gelişmeler, tehlikeli ve olağandışı` anlamında kullanılmaktadır. Krizi meydana getiren çeşitli kaynaklar vardır. Bunlar; dış çevre faktörleri ve iç çevre faktörleridir. Dış çevre faktörleri; küresel ekonomik açmazlar, rekabet yoğunluğu, yasal düzenlemeler, teknolojik faktörler, uluslararası çevredeki dönüşümler, doğal felaketler, sosyo-kültürel faktörlerdeki dönüşümlerdir. İç çevre faktörleri; tepe yönetiminin yetersizliği, bilgi toplama yetersizliği ve örgüt kültüründen kaynaklanan sorunlardır. Her kriz, içinde başarının tohumlarını taşıdığı kadar başarısızlığın köklerini de taşır. Bugünün değişken çalışma hayatında ise krizler daha çok çeşitlenmekte ve öngörülebilirlikleri azalmaktadır. Bu nedenle, geleceğin liderlerinin karşı karşıya kalacağı en zor durumlardan biri kriz yönetimi olacaktır. Kriz yönetiminde potansiyel başarı için gerekli olan, bilgiyi zamanında ekmek, biçmek ve harmanlamaktır. Kriz yönetimi, krizi tahmin etme, önleme, krize hazırlanma, özelliklerini belirleme, iyileşme ve Öğrenme mekanizmalarının planlanması gibi bir seri faaliyeti içeren bir süreçtir. Kriz yönetim süreci, uyarı sinyali, krize hazırlık, krizin kontrol altına alınması, denge durumu, çözüm, krizin öğrenilmesi ve değerlendirilmesi gibi safhaları içerir.VI Kriz dönemlerinde İşletmelerin hayatta kalmaları için çeşitli stratejiler uygulanmaktadır. Bunlardan bazıları erken uyarı ve araştırma sistemi, dinamik ve esnek strateji planlanması, organik örgüt yapısı, sürekli swot analizi, örgüt geliştirme, yalın ve öğrenen organizasyon ve süreç yenileme yöntemleridir. İşletmenin amaçların yeniden tesbîti, radikal insiyatif kullanımı, ekip çalışması, vizyonun paylaşılması, yetki devri ve iletişimin etkinleştirilmesi gibi dönüşümleri gerçekleştirmesi gerekir. Günümüz organizasyon yapılarının en önemli sermayesi insan ve onun sahip olduğu bilgidir. Bu bağlamda, organizasyondaki entelektüel sermaye ve olası kriz dönemlerine yönelik eğitim programlan stratejik öneme haizdir. Bununla birlikte pazar anlayışı değişmiş ve müşteri merkezli düşünme kavramı oluşmuş ve yaratıcılık insanla bağıntılı olduğu için en değerli özellik haline gelmiştir. Kriz sonrasında işletme çeşitli faaliyetlerde bulunmalıdır. İlk yapılması gereken, işletmenin durumunun analiz edilmesi ve kriz sonrası değişen değerler ışığında vizyon, misyon ve amaçların yeniden tespit edilmesi gerekir. Böyle bir pozisyonla tekrar karşılaşma ihtimaline karşılık hazırlık yapılması gerekir. Böylece krizin olağan olduğu kabul edilmiş olur.

ABSTRACT The condition of instability and changes in the environment make the companies be subject to unexpected dangers and opportunities in our age. Both the dangers and the opportunities force the companies for unplanned changes and lead them to crisis. Crisis refers to `a different phase, in which a work or a phonemenon takes place; a difficult condition to get out; rapid incidents tended to go from bad to worse, and dangerous and extraordinary periods`. There are sources that bring about crisis. These are internal environmental factors and external environmental factors. External environmental factors are global economic dilemmas, intensive competition, lawful regulations, natural disasters and changes in the socio-cultural factors. Internal environmental factors are deficiencies in the top management and in gathering information, as well as, problems caused by organizational cujture. Each crisis has in itself both the seeds of success and the roots of failure. Indeed, the crises are becoming more divergent, and foreseeing them is becoming less probable in today's everchanging work-conditions. Therefore, the management of crisis will be one of the most challenging conditions which the leaders of future are to face. What is needed for potential success in the management of crisis is seeding, reaping and harvesting information on time. The management of crisis is a process of a series of activities including foreseeing the crisis, preventing it, getting prepared, defining its characteristics and planning of learning mechanisms. ^^^VIII The process of crisis management includes the phases such as signal of warning, preparation for crisis, taking crisis under control, the condition of balance, solution, learning about crisis, and evoluating it. Some strategies are applied in order to ensure the survival of companies during the periods of crisis. Some of these are advance warning and search system, dynamic and flexible planning of strategy, the organic structure of organization, continious analysis of `Swot`, organization development, simple organization and learning organization, and renewing the process. The company should realize some of the transformations like re establishing the goals, using initative radically, team work, sharing vision, delegating responsibility, and making communication effective. The most important capital of the organizational structures of our age is human being and the knowledge he owns. In this respect, the intellectual capital in the organization and the educational programs related to likely periods of crisis are of strategic importance. Furthermore, the notion of market has changed; customer-centered concept of thinking has emerged; and creativity has become the most valuable factor because it is linked with human beings. After the crisis, the company must be busy with various activities. The first thing to do is to analyze the condition of the company; to re-define vision, mission, and goals in the light of values that change after the crisis. Some preparations are to be made against the likelihood of facing such conditions. Hence, the crisis will be accepted as an ordinary phonemenon.