Uzman sistemlerden üretim yönetiminde yararlanma ve Tüpraş örneği

Abstract

ÖZET Dünyada takriben son 30 yılda hızla gelişen bilgisayar teknolojisi, her alanda hayatımıza girmiş; internetin yaygınlaşması ile birlikte bilgisayarlar son yıllarda daha da önem kazanmıştır. Günümüzde pek çok insanın evinde bile bulunabilen bilgisayarlardan, küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeler de farklı fonksiyonları yerine getirmede faydalanmaktadırlar. İşletmelerin içinde bulundukları çevrede, acımasız rekabet bütün zorlukları ile hissedilmektedir. Bu ortamda, işletmelerin pazar paylarım kaybetmemek ve artırmak için yapabilecekleri girişim ve çabalar sınırlıdır. Bu çabalar içinde en önemlilerinden biri, tartışmasız en ileri düzeyde teknolojiye sahip olmak ve kullanmaktır. Çünkü, ileri teknoloji daha düşük maliyet, daha yüksek verim ve kalite; dolayısıyla daha fazla pazar oram ve kâr olarak işletmeye geri dönecektir. Bir diğer önemli kavram da, 'Bilişim Teknolojisi'dir. Bu kavram kısaca, 'bilgiyi işleme ve faydalı hale getirmede bilgisayarın kullanılması yöntemlerinin bütünü' olarak tanımlanabilir. Günümüzde bilgi, işletmelerin sahip oldukları en önemli değerdir. Bilgiye en hızlı ulaşabilen, saklayabilen, işleyebilen ve kullanabilen işletme olmak da bir diğer önemli hedeftir. Bilginin kullanıllması ile ilgili sayılan işlemleri yapmanın tek yolu, bilgisayar ve bilgisayar destekli sistemleri kullanmaktır. VIIBilgisayar teknolojisinin hızlı ilerlemesi, bilim adamlarını, insanların yaptığı işleri de yapabilecek bilgisayar sistemleri kurmaya sevk etmiş; 'Yapay Zeka (Artificial Intelligence)' adı verilen bir teknoloji doğmuştur. Diğer bir deyişle, yapay zeka fikri, 'bilgisayarlar düşünebilir mi' sorusuna cevap aramanın sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın konusunu teşkil eden ve yapay zeka çalışmalarının önemli bir kolu olan 'Uzman Sistemler', insan yerine görev yapabilen yazılım ve donanım sistemleridir. Bilgisayar sistemlerinin, işletmelerin tüm departmanlarında kullanım yeri ve sağladıkları avantajlar vardır. Bu avantajlar, zaman kayıplarının azalması, hata oranlarının minimize edilmesi, iş emniyetinin artması, personel istihdamının azalması şeklinde sıralanabilir ve bu liste daha da uzatılabilir. Bilgisayar teknolojisinin ilerlemesi sonucu, işletmelerde daha önce insanlar tararından yapılan işler artık bilgisayar destekli sistemlere devredilmiştir. Bu yenilik, özellikle, insanlar tarafından yapıldığında tehlike ve yüksek hata oram doğuran işlerde çok önemli bir aşama olmuştur. İnsanlar tarafından yapılan işlerin makinelere devredilmesi, işletme içi organizasyonlarda önemli ve köklü değişiklikleri beraberinde getirmektedir. Bilgisayar destekli sistemlerin işletmeye en önemli etkileri, yukarıda da belirtildiği üzere, üretim bölümünün hız ile verimliliğinin artması ve personel istihdamı ile organizasyon şeması üzerindeki değişikliklerdir. Çok dar alanlarda ve şartlarda çalışabilen robotları ortaya çıkaran bilgisayar teknolojisi, daha da gelişip kendini onarabilen cihazlar üretebildiğinde, üretim hattında insana belki de hiç ihtiyaç kalmayacaktır. vm

ABSTRACT Computer technology that have been developed in the world last 30 years, became a part of our lives got more important after 'the internet' became widespread. Many people got a computer at their home and little, middle and big scaled businesses use difeerent computer systems to operate their functions. In the environment that business enterprises are in, vital competition is felt so hard. In this environment, the efforts and attempts to keep and increase sale ratios are limited. One of the most important of these efforts is to have and use the technology. Because, high technology comes back as lower prises, higher output and quality; bigger sale ratios and profit. Another important concept is `information technology`. This concept can be defined as 'all of the mathods process to operate and use the information.' One of the objects of business must be to arrive, have and operate knowledge fastly. The only way to do these operations is to use computers. Developing the computer technology fastly, has sended scientists to invent computer systems to do the things that human does. So, a new technology has born as 'Artificial Intelligence - AT. By the way, AI idea has bonr after trying to answer the question 'Computer can think?'. Expert systems a part of AI, is software and hardware systems can be uused instead of human. IXComputer systems can be done in all functions of business and supports advantages. These advantages are minimization of time-break, fault ratios and personel count. The works that has done by human in business' transferred to computer-aided systems after computer technology has grown. This was a great degree especially in the works that exists danger and high fault ratio when human do. The transfer of works to the machines from human, creates important and rooted changes in the business enterprises. The most important effects of computer-aided systems to the business are speed of manufacturing and increasing productivity, worker count and changes of table of the organization. If computer technology that created robotics works at so small areas can create machines be able to repair themselves, then maybe no need to human for manufacturing. X