Ülkeyi krize götüren süreçte Türk bankacılık sektörünün sorunları

Abstract

ÖZET Neredeyse tüm dünya ülkelerini etki alanına alan küreselleşme eğilimi büyük bir hızla gelişen teknolojinin de verdiği olanakla paranın dolaşımındaki sınırlamaları büyük ölçüde kaldırmış; girilen yeni süreçte para ve sermaye piyasalarının önemi radikal biçimde artmıştır. Mali piyasaların öneminin çok daha belirgin hale geldiği yeni ekonomide, bu piyasalardaki işlemlerin çok önemli bir kısmına aracılık eden bankacılık sektörü, eskisine oranla çok daha kritik bir konuma yerleşmiştir. Mali ve reel sektörlerin performanslarının birbiriyle doğrudan ve çok yüksek düzeyde etkileşim halinde olduğu bu yapı, ülke ekonomilerini çok daha hassas hale getirmiştir. Münferit bir banka başarısızlığının bile -dalga etkisiyle- tüm ekonomiyi sarsabildiği ve uluslararası kriz etkileşiminin çok yüksek olduğu bir ortamda bankacılık sektörünün durumu, iktisadi kalkınma hedefindeki bir ülke için anahtar öneme sahip hale gelmiştir. Son yıllarda Avrupa Birliğine(AB) girme çabalarını artıran ve bu konuda hayli mesafe alan Türkiye, bankacılık kesimindeki tıkanmanın etkisiyle 2001 yılında yakalandığı ve uzun süre atlatamadığı finansal kriz sonucunda AB ekonomik kriterlerinden de oldukça uzaklaşmıştır. AB 'ye giriş çabalarını önemli ölçüde sekteye uğratan bu durum, bankacılık kesimine yönelik önemli reformların gündeme gelmesini de sağlamıştır. Türk bankacılığı olumsuz iktisadi ve siyasi şartların da teşvikiyle yıllarca, asli fonksiyonlarının tam tersine, ekonomideki kaynakların etkin dağılımını önleyen bir anlayışla faaliyet göstermiştir. 90Tı yıllara gelindiğinde bankaların söz konusu yapılarının olumsuz etkileri ekonomide artık iyice hissedilmeye başlanmış; ancak alınan önlemlerin sorunların iktisadi ve siyasi ayaklarını da kapsamaması, çözüme ulaşılmasına imkan vermemiştir. Sorunların çözümünün iktisadi ve siyasi yeniden yapılanmayla gerçekleşebileceği, bu çalışmanın da ana fikrini oluşturmaktadır. IV

ABSTRACT The globalisation trend that has influenced virtually all countries in the world, assisted by rapidly improving technology, has eliminated most of the restrictions on the circulation of money; and in this new process the importance of money and capital markets has radically increased. In the new economy where the significance of financial markets have become very obvious, the banking sector acting as an agent for the major part of transactions in these markets has obtained a much more critical position as compared to the past. This structure in which performances of financial and real sectors have a high level of direct interaction with each other has made countries' economies much more sensitive. In an environment where a single banking failure is able to shake -with wave effect- the economy in general and the international crisis interaction is very high, the status of the banking sector has acquired key importance for a country which has been targeted by economical development. Turkey which has recently been exercising intensive efforts to join the European Union(EU) and has made much progress in this field, has fallen way back from the EU economical criteria as a result of the economical crisis that it encountered in 2001 due to the bottleneck in the banking sector and was not able to recover for a long time. This situation which had highly impaired the efforts for joining the EU has led to the performance of important reforms targeted at the banking sector. Turkish banking sector, encouraged by adverse economical and political conditions, has operated to prevent effective distribution of economical resources which is quite contrary to its main functions. In the 1990's, negative effects of the said banking structure were obviously felt in economy; however, a solution could not be reached since the precautions did not cover the economical and political aspects of the problems. The main idea of this study is the fact that the way to solving the problems passes through economical and political restructuring. V